Region: Στερεά Ελλάδα

Οι πολιτείες του Λεό Ραπίτη

Η μυθιστορηματική ζωή του Έλληνα συνθέτη των τριών ηπείρων και των πέντε θαλασσών ξεδιπλώνεται μέσα από μουσικές, από εικαστικές ψηφίδες, αντανακλώντας τον πυρήνα της περιόδου που τον γέννησε. Γιατί ο συνθέτης Λεό Ραπίτης, παιδί μια εποχής αλλόκοτης απελευθερωμένης, πριν το ναζιστικό σύννεφο σκεπάσει την Ευρώπη, βρέθηκε στην Αγγλία των αισθαντικών τροβαδούρων , του Νόελ Κάουαρντ , του Ivor Novello, των μιούζικαλ, μεταγγίζοντας στα καθ’ημάς (ίσως ο πρώτος και ο μόνος στην Ελλάδα ) κάτι από τη γοητεία της Γηραιάς Αλβιώνας του μεσοπολέμου.

Μια αινιγματική μορφή της ελληνικής μουσικής σκηνής της προπολεμικής αλλά και μεταπολεμικής περιόδου, με τραγούδια που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο, οι αδερφές Καλουτά, o Nίκος Γούναρης, ο Πάνος Βισβάρδης, συνεχίζει να κεντρίζει τολμηρά το σήμερα με τα κρυμμένα του χθες…Άραγε διέκρινε το κοινό της εποχής του τα δικά του πάθη πίσω από τις νότες; Οι μελωδίες του, που συνδέθηκαν με ιστορικές στιγμές και την ευαισθησία μιας ολόκληρης εποχής, παραμένουν ζωντανές, επαναπροσεγγίζονται από σύγχρονους καλλιτέχνες και βρίσκουν νέα νοήματα στη σημερινή μουσική πραγματικότητα. Το έργο του Ραπίτη αποτελεί απόδειξη ότι η μουσική, όταν συνομιλεί με την ιστορία, παραμένει διαχρονική.

Ο Μιχάλης Παπαπέτρου, μαέστρος, πιανίστας και διευθυντής της Χορωδίας της Ερτ, επιχειρεί να συστήσει ξανά τις επιτυχίες του Λεό Ραπίτη, φωτίζοντας μέσω των τραγουδιών το προσωπικό ταξίδι του συνθέτη, από την Αθήνα, στο Μάντσεστερ, την Παλαιστίνη, την Νέα Υόρκη και τέλος στο Βελγικό Κονγκό, όπου δίνει τέλος στη ζωή του θεωρώντας εσφαλμένα ότι σκότωσε τον εραστή του.

Η ενορχηστρωτική προσέγγιση συνδιαλέγεται με τα γνώριμα ηχοχρώματα της εποχής, προσθέτοντας ένα πολυφωνικό σύνολο που τονίζει όλα τα τζαζ στοιχεία της μουσικής του.

Η ιστορία του Λεό Ραπίτη συγκινεί: ένας άνθρωπος που αρχικά πιέστηκε από την οικογένειά του να ακολουθήσει έναν δρόμο που δεν ήταν δικός του , αλλά τελικά τον κέρδισε η μουσική. Ο «Αποδομημένος Αργαλειός» λειτουργεί ως ένα σύμβολο αυτού του ταξιδιού. Αυτό το παραδοσιακό εργαλείο ύφανσης γίνεται ένας τόπος απελευθέρωσης. Το ύφασμα ξηλώνεται, οι χορδές εμφανίζονται, η μουσική βρίσκει ξανά τον δρόμο της.

Αισχύλου Πέρσες – Οι ευτυχισμένες μέρες

Η βασίλισσα των Περσών Άτοσσα, ύστερα από ένα όνειρο που προμήνυε συμφορές για τον γιο της, ενημερώνεται πως ο στρατός της Περσίας καταστράφηκε. Στην εμφάνισή του από τον κάτω κόσμο, ο νεκρός άντρας της, ο Δαρείος, εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν στην ήττα και τους προτρέπει να σταματήσουν τις επιθέσεις εναντίον των Ελλήνων.

Στη νέα παραγωγή του έργου ο Αισχύλος συνδιαλέγεται με το έργο του Σάμιουελ Μπέκετ Ευτυχισμένες μέρες. Η παράσταση δανείζεται την αριστουργηματική σύλληψη του Μπέκετ προκαλώντας ένα εντυπωσιακό μονοθέαμα με αυτούσια την ποίηση του Αισχύλου. Η βασίλισσα των Περσών, ακινητοποιημένη μες σ’ ένα βουνό αναμνήσεων, σταδιακά βυθίζεται μες στο σωρό των τραγικών γεγονότων του παρελθόντος. Πλάι της καθισμένος ο νεκρός σύντροφός της διαβάζει στην εφημερίδα τα ολέθρια νέα.

Η νέα αυτή δημιουργία μάς επιστρέφει στη σκέψη πως το παρελθόν μας είναι αδύνατον ν’ αποκοπεί από το μέλλον μας· ενυπάρχουν και τα δυο αυτούσια μες στο παρόν μας.

Model Collapse: Love you, bye

Στην έκθεση Model Collapse: Love you, bye η Μαρία Μαυροπούλου διαπραγματεύεται αντιστοιχίες ανάμεσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και την τεχνητή νοημοσύνη όσον αφορά τη διαδικασία φθοράς τους. Η σταδιακή απώλεια των αναμνήσεων, όπως εμφανίζεται σε περιπτώσεις άνοιας ή Αλτσχάιμερ, παραλληλίζεται με το φαινόμενο του model collapse στην τεχνητή νοημοσύνη όταν τα μοντέλα ανατροφοδοτούνται με τα δεδομένα που παρήγαγαν, οδηγώντας σε σφάλματα.

Έπειτα από έρευνα με ασθενείς σε πρώιμα στάδια άνοιας, η καλλιτέχνις καταγράφει προσωπικές ιστορίες και αντικείμενα που συνδέονται με τη μνήμη τους ενώ συνδιαλέγεται με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για να σχολιάσει την απόσταση μεταξύ της αντιφατικής υποκειμενικότητας ενός ατόμου και της υποτιθέμενης αντικειμενικότητας στα δεδομένα των μοντέλων AI.

Η έκθεση εμπλουτίζεται από τη διαλεκτική σχέση των έργων με τα αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας, έναν χώρο που αποτελεί κατεξοχήν αποθετήριο της συλλογικής μνήμης.

Το έργο προσκαλεί το κοινό να αναλογιστεί την αξία της ανθρώπινης μνήμης και τον ρόλο της τεχνολογίας στη διαμόρφωση της συλλογικής και ατομικής μας ταυτότητας.

Hounds of Μadness

Η παράσταση Hounds of Madness αντλεί την έμπνευσή της από τον Χορό των Βακχών του Ευριπίδη, διερευνώντας τις έννοιες της συλλογικότητας, της τελετουργίας και της έκστασης. Μέσα από την κίνηση, τη φωνή και τη μουσική, το χορογραφικό έργο εστιάζει και αναδεικνύει την αυτόνομη καλλιτεχνική υπόσταση του Χορού ως μία συλλογικότητα που δημιουργείται από ένα σύνολο γυναικών που αλληλο-υποστηρίζεται και συνδέεται με τρυφερότητα κι αιχμηρότητα. Πρόκειται για μία πρόσκληση σε ένα παιχνίδι μεταμορφώσεων κι διεκδικήσεων που αψηφά το φόβο που ριζώνει στα σώματά μας. Τι μας ενώνει, τι μας κινητοποιεί και τι μας απελευθερώνει σε έναν κόσμο που στρέφεται ολοένα και περισσότερο στον τρόμο;

Αντλώντας υλικό από την πρώτη ιστορικά σωζόμενη μυθοπλαστική καταγραφή της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος, το Hounds of Madness καθιστά ορατή μια ομάδα γυναικών με και χωρίς αισθητηριακή και κινητική αναπηρία. Μια ομάδα που στην σύγχρονη Ελλάδα σπανίως έχει τον χώρο να υπάρξει τόσο στην κοινωνία όσο και στην σκηνή, όπως άλλωστε και οι γυναίκες της Θήβας που κατέφυγαν στο όρος Κιθαιρώνα ενάντια στις πατριαρχικές επιταγές στο έργο του Ευριπίδη.

Μία τοποειδική παράσταση που γεφυρώνει το ιστορικό ίχνος με τις σύγχρονες αναγνώσεις για τον ρόλο των γυναικών ως υποκείμενα αντίστασης και χειραφέτησης της αυτοδιάθεσης των σωμάτων τους. Ένας υπερβατικός χορός σε ένα μετά – βακχικό σύμπαν.

*Θερμές ευχαριστίες στην Κάτια Σαβράμη και τον Χρίστο Παπαμιχαήλ.

* Η παράσταση θα είναι προσβάσιμη σε άτομα με οπτική και κινητική αναπηρία. Θα υπάρχει απτική ξενάγηση πριν την έναρξη της παράστασης για τυφλά άτομα και άτομα με οπτική αναπηρία.

Πατέρας & Γιός: Διάλογος μέσα από την Τζαζ – Το Βάρος της Κληρονομιάς

Στη μουσική παράσταση υπό τον τίτλο Πατέρας & Γιος: Διάλογος μέσα από την τζαζ – Το βάρος της κληρονομιάς ο Δημήτρης Βασιλάκης, διεθνώς καταξιωμένος σαξοφωνίστας και συνθέτης, και ο Νέστορας Βασιλάκης, εκπρόσωπος της νέας γενιάς μουσικών, συνομιλούν μέσα από τη μουσική, εξερευνώντας τη σχέση παράδοσης και καινοτομίας. Το συναυλιακό πρόγραμμα περιλαμβάνει επιλεγμένα κομμάτια πατέρα και γιου από το standard jazz ρεπερτόριο, καθώς και πρωτότυπες συνθέσεις και από τους δύο σε έναν διαρκή διάλογο που γεφυρώνει τις γενιές και με την ποίηση αλλά και με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.

Τσελεμεντές

Ο τσελεμεντές, αυτό το παλιό, αγαπημένο αντικείμενο της γιαγιάς, αποτελεί ένα κειμήλιο μεγάλης συναισθηματικής αξίας. Ξεφυλλίζοντάς τον, αρχικά μας δημιουργείται μια αίσθηση νοσταλγίας. Διαβάζοντας όμως περισσότερο, αρχίζει να αναδύεται μπροστά μας η καταπίεση μιας εποχής, ίσως όχι τόσο μακρινής.

Η παράσταση εμπνέεται από τα εισαγωγικά κείμενα του Οδηγού μαγειρικής του Νικολάου Τσελεμεντέ, του πιο εμβληματικού εγχειριδίου του ελληνικού νοικοκυριού, και λειτουργεί ως αφορμή για να αναστοχαστούμε πάνω στους έμφυλους ρόλους και τις κοινωνικές προσδοκίες.

Τέσσερις ερμηνεύτριες, «καλές νοικοκυρές», χρησιμοποιούν τον τσελεμεντέ ως αφηγηματικό εργαλείο και, εναλλασσόμενες σε ρόλους αφηγητή, σχολιαστή και δρώντος υποκειμένου, μας καλούν να συνομιλήσουμε με το παρελθόν και να σκεφτούμε τη θέση της γυναίκας στον χρόνο. Μέσα από γεύσεις, μυρωδιές, χιούμορ και σάτιρα, παρακολουθούμε την ιστορία μιας γενιάς, αλλά και το νήμα που τη συνδέει με τη δική μας.

* Την παράσταση πλαισιώνει η εικαστική έκθεση της Σάντρας Δόμβρου με τίτλο «Καλή Νοικοκυρά».

Κωνσταντίνος Βήτα: Ο Χώρος και η Μνήμη

Ο σπουδαίος μουσικός και καλλιτέχνης Κωνσταντίνος Βήτα παρουσιάζει στο «πι», το ιστορικό παβιγιόν Πικιώνη στους Δελφούς, τη νέα του εικαστική έκθεση και μουσική παράσταση, σε επιμέλεια της Κίκας Κυριακάκου, καλλιτεχνικής διευθύντριας του Polygreen Culture and Art Initiative (PCAI).

Πρόκειται για ένα νέο εικαστικό εγχείρημα του Κωνσταντίνου Βήτα σε συνεργασία με το PCAI, σε άμεσο διάλογο με το σημαντικό παρελθόν του αρχιτεκτονικού μνημείου Πικιώνη, με την ιστορική βαρύτητα της περιοχής των Δελφών, καθώς και με το ευρύτερο φυσικό τοπίο και περιβάλλον. Ο τίτλος του προγράμματος είναι εμπνευσμένος από την πρώτη ποιητική ανθολογία του μεταπολεμικού ποιητή Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου (Δύσκολος θάνατος, 1954).

Η παρούσα έκθεση του Κωνσταντίνου Βήτα και του PCAI και η ζωντανή μουσική παράσταση που θα την πλαισιώσει με έναυσμα τη φράση του Ανδρέα Εμπειρίκου Η σήμερον ως αύριον και ως χθες συνδιαλέγονται με το έργο του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου και την καλλιτεχνική σχέση του με το παρελθόν, τη μνήμη και το παρόν.

Ο Κωνσταντίνος Βήτα αναφέρει: «Η μνήμη στην ποίηση του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου δεν είναι μόνο ατομική, είναι συλλογική, ιστορική και βαθιά ελληνική. Μέσα από τη γραφή του και τις προσωπικές του εμπειρίες αναδύονται τα τραύματα αλλά και οι μετασχηματισμοί της μια χώρα – μνήμη υπαρξιακής αγωνίας και στοχασμού. Διαβάζοντας τα ποιήματά του δημιουργήθηκε μέσα μου η ανάγκη να φτιάξω κάποιες εικόνες. Ο ποιητικός του λόγος μετατρέπεται σε ένα χώρο νοσταλγίας, απώλειας και συνειδητοποίησης, που αντανακλά την ψυχή της σύγχρονης Ελλάδας».

Η Κίκα Κυριακάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, σημειώνει: «Η εικαστική γλώσσα του Κωνσταντίνου Βήτα αποτελεί μια εξαίσια έκφανση του πολυσχιδούς ταλέντου του. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης και των μουσικών συνθέσεων που την πλαισιώνουν, το έργο του Βήτα συνδιαλέγεται αρμονικά με τους στίχους του Ασλάνογλου και το δελφικό τοπίο προτείνοντάς μας μια επιστροφή στον ποιητικό εαυτό».

Ο Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος, Polygreen CEO και ιδρυτής του PCAI, αναφέρει: «Είναι μεγάλη μας χαρά να συνεργαζόμαστε με τον θεσμό Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός καθώς και με τον σημαντικό και καταξιωμένο καλλιτέχνη και μουσικό Κωνσταντίνο Βήτα».

Δαίδαλος και Ίκαρος

Μέσα από την πρωτότυπη pop up paper mechanics puppet theater performance για παιδιά που συνδυάζει εμψύχωση, αφήγηση, ζωντανή μουσική και χρήση Ιαπωνικών τεχνικών, η ομάδα «Αφού» και τα ΜπαGάζια αφηγούνται το μύθο του εφευρέτη της αγαλματοποιίας, του αρχιτέκτονα και άγρυπνου τεχνίτη, που ήταν «ξακουστός σε όλον τον κόσμο, ταυτόχρονα για την τέχνη του, τις περιπλανήσεις και τις συμφορές του», φωτίζοντας παράλληλα επίκαιρους προβληματισμούς.

Πυθία – Ο Χορός Της Προφητείας

Η μορφή της Πυθίας διατηρεί ακέραιο τον αινιγματικό και μυστικό της χαρακτήρα μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Στις συνειδήσεις των ανθρώπων έχει καταχωρηθεί ως σύμβολο της εκστατικής μάντισσας και αφοσιωμένης ιέρειας του Απόλλωνα. Οι συντελεστές της παράστασης «Πυθία – Ο Χορός Της Προφητείας» εμπνέονται από την προφητική μανία, τους χρησμούς και το τελετουργικό της Πυθίας και δημιουργούν μια παράσταση που διερευνά τα χαρακτηριστικά της ένθεης κατάστασής της, μέσα από τους κώδικες του χορού, του θεάτρου και της μουσικής. Η Πυθία έχει αποτελέσει στο παρελθόν πηγή έμπνευσης για ζωγράφους και ποιητές. H Κασταλία πηγή, η δάφνη, ο τρίποδας πάνω στον οποίο καθόταν, το αέριο από το χάσμα του εδάφους κ.ά. προσφέρουν μια μοναδική εικονοποιία. Είναι όμως μια από τις σπάνιες φορές που η μορφή της Πυθίας ζωντανεύει μέσα σε μια χοροθεατρική παράσταση. Άραγε τι χρησμούς θα έδινε σήμερα;

Ερωτοπαίγνια

Τα «Ερωτοπαίγνια» αποτελούν ένα μουσικοχορευτικό ταξίδι στην ερωτική ποίηση του Βυζαντίου και στη σύγχρονη ποίηση της Αθηνάς Βογιατζόγλου. Η παράσταση εμπνέεται από την ανάγκη των δημιουργών της να μιλήσουν για τον έρωτα. Τον έρωτα που υπάρχει πάντα μέσα στις ζωές των ανθρώπων, ακόμη και στους πιο ζοφερούς καιρούς. Αυτή η ανάγκη υπήρξε οδηγός στην έρευνα της χορογράφου Αντιγόνης Γύρα και του συνθέτη Χρίστου Θεοδώρου που τους οδήγησε στα ερωτικά ποιήματα ή αλλιώς ροδίτικα «Ερωτοπαίγνια» που γράφτηκαν τον 15ο αιώνα, την εποχή του Βυζαντίου, όπως και στην ομότιτλη ποιητική συλλογή της Αθηνάς Βογιατζόγλου. Ένα πιάνο με ουρά, ένας συνθέτης, μια ερμηνεύτρια και τέσσερις χορευτές συνδιαλέγονται με την ερωτική ποίηση του τότε και του σήμερα, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα τρυφερότητας, σκληρότητας και χιούμορ, αποτυπώνοντας τις διαφορετικές εκφάνσεις του έρωτα κατά την εποχή της πανδημίας. Μια εποχή που τα πάντα αμφισβητούνται, εκτός από την απόλυτη ανάγκη του ανθρώπου για ζευγάρωμα, σαρκικό και πνευματικό.