Το Θέατρο σκιών του Χρήστου Στανίση παρουσιάζει την παράσταση Ο Καραγκιόζης και τα θηρία της κλιματικής αλλαγής για μικρούς και μεγάλους. Το λαϊκό είδωλο, ο διαχρονικός ήρωας της διπλανής πόρτας, ο Καραγκιόζης, είναι ο πλέον κατάλληλος πρεσβευτής για να παρουσιάσει στο κοινό τις ολέθριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Βλέποντας ο Καραγκιόζης αυτά που συμβαίνουν γύρω του, πράγματα που επηρεάζουν το περιβάλλον, φοβάται για το μέλλον και ό,τι μπορεί να συμβεί. Κάνοντας αυτές τις σκέψεις, ο ύπνος τον τυλίγει στα φτερά του και τότε «ζει» τον εφιάλτη της κλιματικής αλλαγής. Παλεύει με τα στοιχειά της φύσης, τις μεταλλάξεις που γίνονται στα ζώα και έρχεται αντιμέτωπος με τον φοβερό εγκέλαδο. Τα μουσικά μέρη αποδίδει ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων. Σε συνδυασμό με τη μουσική μια ομάδα παραδοσιακών χορευτών εμπλουτίζει τα κενά που απαιτούνται προκειμένου να αλλάξουν σκηνικά ή φιγούρες.
Το νέο έργο μουσικού θεάτρου της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη μας προσκαλεί σε αφύπνιση όσον αφορά τη σύνδεσή μας με τη φύση, και πιο ειδικά με τα δέντρα. Πρόκειται για μια μονόπρακτη παιδική όπερα δωματίου, σε λιμπρέτο της Γιώτας Βασιλακοπούλου, όπου μέσα από την τρυφερή και συγκινητική σχέση που ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε ένα αγόρι κι ένα δέντρο τονίζονται οι ομοιότητες που έχουν ως οντότητες και αποκαλύπτονται σπουδαία μυστικά της ζωής των δέντρων, πάνω και κάτω από τη γη. Το αξιοζήλευτο σύστημα αλληλοβοήθειας και υποστήριξης, το οποίο αποτελεί αντικείμενο μελέτης από την επιστήμη τα τελευταία χρόνια και έχει οδηγήσει σε θαυμαστές ανακαλύψεις, στέκεται στον αντίποδα του «ξεριζωμού» του ανθρώπου από το φυσικό του περιβάλλον.
Το Αλφάβητο, ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα της πρωτοπόρου Δανής συγγραφέως και ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν, μια νεωτεριστική ποιητική σύλληψη, προφητική, επίκαιρη, διαχρονική, με κοινωνικές και οικολογικές προεκτάσεις, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με τη μορφή μουσικοθεατρικής παράστασης σε διασκευή και σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη.
Τρεις γυναίκες ηθοποιοί μαζί με δύο μουσικούς επί σκηνής, αναζητούν, με όχημα εμβληματικές ποιητικές συνθέσεις, ένα κομμάτι από τον χαμένο παράδεισο, κάποια μέρα, ίσως, μετά το τέλος του κόσμου. H σκηνική τους συνύπαρξη θα δημιουργήσει ένα εκρηκτικό οπτικοακουστικό περιβάλλον. Η παράσταση στοχεύει στη συλλογική μας ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον και τη φύση, την αειφορία και τη συνέχιση της ζωής στον πλανήτη.
Oι Χορευτές του Βορρά παρουσιάζουν τη νέα παράσταση Commedia Divina σε χορογραφία και σκηνοθεσία Τατιάνας Παπαδοπούλου, όπου μεταγράφουν σκηνικά το ταξίδι του Δάντη στους τρεις μεταιχμιακούς προορισμούς Κόλαση – Καθαρτήριο – Παράδεισος υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.
Το εμβληματικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας Θεία Κωμωδία του Δάντη αποτελεί μια σύγχρονη περιβαλλοντική αλληγορία. Πρόκειται για μια συγκλονιστική αποτύπωση της άρρηκτης σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Το ταξίδι του ποιητή στα τρία Βασίλεια των νεκρών της καθολικής κοσμοθεωρίας περιλαμβάνει «περιηγητικές» περιγραφές του κόσμου των νεκρών. Οι σύγχρονες κοινότητες αισθάνονται πλέον τις περιβαλλοντικές πιέσεις και αναζητούν διέξοδο, έτσι όπως και ο ποιητής αναζητά την έξοδο. Μεταβαίνοντας από την υπερθερμασμένη Κόλαση στο Καθαρτήριο, όπου η φύση «ομαλοποιείται», καταλήγει στον Παράδεισο, την απόλυτη εναρμόνιση, την επανασύνδεση του ανθρώπου με τη φύση.
Ο Ερυσίχθων, πάνω στη μανία του να κόβει δέντρα, δεν σεβάστηκε ούτε την ιερή λεύκα της Δήμητρας. Τότε η θεά τον καταδίκασε σε ακόρεστη πείνα που τον οδήγησε σε φρικτό θάνατο, αφού έφαγε τις ίδιες του τις σάρκες.
Η μουσική παράσταση με live γλυπτική Τα αλυσοπρίονα του Ερυσίχθονα καταπιάνεται με το ζήτημα της εκμετάλλευσης της φύσης από τον άνθρωπο. Επί σκηνής δύο γλύπτες/υλοτόμοι και τέσσερις μουσικοί. Οι γλύπτες σμιλεύουν κορμούς λεύκας, τα όργανα συνομιλούν και συντονίζονται με τον ξυλουργικό τους ήχο ενώ παρεισφρέει μεταρσιωμένος και ο τσάμικος «Δεν κλαίτε δέντρα και κλαδιά».
Η σύμπραξη του συνόλου σύγχρονης μουσικής ΤΕΤΤΤΙΞ με τους υλοτόμους παράγει μια μουσική αποκαλυπτική και πρωτόφαντη που, από ηχορύπανση και οιωνός κακών, γίνεται το δραματουργικό όχημα του μύθου. Τα εργαλεία στα χέρια των υλοτόμων οδηγούν όχι στην καταστροφή της φύσης, αλλά στη δημιουργία τρισδιάστατων γλυπτών μέσα από έναν διάλογο μαζί της.
Ας οραματιστούμε μια ωφέλιμη αναδιαχείριση της φύσης και μια καλλιτεχνική νοηματοδότησή της, μήπως και θεραπευτούμε από την αδηφαγία μας.
«Κι όμως, η γη γυρίζει!» ανακάλυψε ο Γαλιλαίος το 1610 και έπρεπε η ανθρωπότητα να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι η γη κινείται. Το 2023 όμως πρέπει να αποδεχτούμε ότι η γη τρέμει και αντιδρά στις ανθρώπινες ενέργειες.
Στη διατομή τέχνης και τεχνολογίας, εικαστικού και μουσικού περφόρμανς, η ΓΑΙΑ παράγει μια άλλη αφήγηση για τη Γη και για το πώς να την κατοικήσουμε. Εμπνευσμένη από το πλούσιο θεωρητικό έργο των Bruno Latour και Frédérique Aït-Touati, η νέα αυτή –εικαστική και σκηνική– αφήγηση για τη Γη, αφορά τόσο τον άνθρωπο όσο και τους μη ανθρώπινους παράγοντες, χωρίς όμως να παραμερίζει το ανθρώπινο – όπως συχνά προτείνει ο μετα-ανθρώπινος λόγος. Ναι, βιώνουμε μια καταστροφή. Αλλά αυτό μπορεί να αντιστραφεί. Χρειάζεται να παραγάγουμε μια νέα κοσμοπλασία, ανανεώνοντας τις αναπαραστάσεις μας για τον επίγειο, βιοτικό και αβιοτικό κόσμο.
Στη δημιουργία του έργου συμμετέχουν οι φοιτητές και νέοι καλλιτέχνες των πολυμέσων του Τμήματος Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου του ΕΚΠΑ.
Η παράσταση Ποιητικά να κατοικεί ο άνθρωπος των Μιχάλη και Παντελή Καλογεράκη βασίζεται στην ποίηση και στον αναστοχασμό των ποιητών από διαφορετικές γενιές και τόπους. Μουσικές, τραγούδια, λόγος και εικόνες δημιουργούν έναν ιστό από διαχρονικές ιστορίες για την ποικιλομορφία της φύσης και την επίδρασή της στον ψυχισμό και την εξέλιξη του ανθρώπου. Αφού κυριάρχησε στη γη, έπειτα στα ζώα και τέλος στον ίδιο τον συνάνθρωπο, έρχεται τώρα αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών του, που απειλούν την κλιματική ισορροπία. Η διαχείριση της κλιματικής κρίσης από τον άνθρωπο αποτελεί το σύγχρονο ισχυρό διακύβευμα. Το μάταιο της ύπαρξης να γίνει όχι αιτία καταστροφής και εκμετάλλευσης, αλλά αφορμή για προσφορά, σεβασμό και εκτίμηση της φθαρτότητας των πραγμάτων. Η τέχνη φωτίζει τον δρόμο της αλλαγής της αντίληψης και της συμπεριφοράς μας προς τη φύση.
Η ομάδα Behold παρουσιάζει τη δράση Το μυστικό του δέντρου, που απευθύνεται στο παιδικό και νεανικό κοινό σε μια προσπάθεια να διερευνήσουν και να τοποθετηθούν από κοινού πάνω σε ζητήματα της κλιματικής κρίσης και της ανθρώπινης συνύπαρξης με το περιβάλλον. Η δράση μετατρέπει ένα βιομηχανικό μνημείο στο Πάνορμο του Ρεθύμνου σε χώρο παιχνιδιού και βιωματικής μάθησης, αναμειγνύοντας διαφορετικά καλλιτεχνικά είδη και θεατροπαιδαγωγικές τεχνικές. Στόχος να ενεργοποιήσει τους νεαρούς θεατές να αναρωτηθούν για το παρόν και το μέλλον σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει αλλά και να αντιληφθούν τη σχέση που αναπτύσσει ο άνθρωπος με τις υπόλοιπες –ανθρώπινες και μη– οντότητες με τις οποίες συμβιώνει στον πλανήτη.
Ξεκινώντας την περιπέτεια από έναν παλιό χαρουπόμυλο, που πλέον έχει μετατραπεί σε πολιτιστικό κέντρο, γνωρίζουμε την ιστορία του μνημείου, που συνδέεται αναπόφευκτα με αυτήν της χαρουπιάς, του καρπού της, του νησιού της Κρήτης, ολόκληρης της Μεσογείου. Η χαρουπιά, παρά την απαξίωση που δέχτηκε από τους ανθρώπους για ένα διάστημα, συνεχίζει να αντέχει, να φυτρώνει ακόμα και εκεί που δεν τη σπέρνουν, να καρποφορεί σε συνθήκες εντελώς εχθρικές, να προσφέρει ανιδιοτελώς και να κοιτάζει προς το μέλλον κρατώντας γερά τις ρίζες της στο μακρύ παρελθόν.
Η Ναταλία Κωτσάνη και ο Τάσος Κοφοδήμος, δύο από τους πιο δραστήριους και καταξιωμένους ερμηνευτές αλλά και δημιουργούς της νεότερης εγχώριας μουσικής σκηνής, ενώνουν ξανά τις δυνάμεις τους μελοποιώντας και ερμηνεύοντας τον Απόκοπο του Μπεργαδή, σε μια πρωτότυπη μουσική παράσταση.
Με όχημα τις συνθέσεις τους, τις φωνές τους και τα μουσικά τους όργανα, παρουσιάζουν την πρωτότυπη μελοποίηση μέσα από συνθέσεις άρρηκτα συνδεδεμένες με τις ρίζες της ελληνικής μουσικής παράδοσης αλλά και με στοιχεία από παραδοσιακά ιδιώματα της Μεσογείου. Προτείνουν μια σύγχρονη ερμηνευτική θεώρηση φωνητικών ιδιωμάτων της ελληνικής παράδοσης, μέσα από πρωτότυπες και ιδιαίτερες ενορχηστρώσεις. Η σύγχρονη ερμηνευτική θεώρηση των δύο δημιουργών αναδεικνύει τον ποιητικό λόγο που διαταράσσει με παιγνιώδη τρόπο τις υπάρχουσες αντιλήψεις, ανακαλώντας λογοτεχνικές, θρησκευτικές και λαϊκές συμβάσεις για να τις ανατρέψει.
Η εικαστικός Ναταλία Μαντά εικονογραφεί σε πραγματικό χρόνο την αφήγηση, μέσω live visuals τα οποία προβάλλονται στον χώρο. Μαζί τους επί σκηνής, τρεις καταξιωμένοι μουσικοί, ο Βασίλης Ρακόπουλος στην κιθάρα, ο Βαγγέλης Ζωγράφος στο κοντραμπάσο και ο Άγγελος Πολυχρόνου στα κρουστά, άλλοτε με διάθεση πειραματική κι άλλοτε αυτοσχεδιαστική, αναδεικνύουν την ανάμειξη ελληνικών και δυτικών στοιχειών του Απόκοπου που τον καθιστά ως ένα από́ τα κοσμήματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Στη παράσταση συμμετέχει ο Ross Daly.
Ο Απόκοπος του Μπεργαδή, αποτελεί́ το σημαντικότερο κείμενο της πρώιμης Κρητικής Λογοτεχνίας και υπήρξε το πρώτο δημώδες ελληνικό́ λογοτεχνικό́ έργο που τυπώθηκε στη Βενετία, το 1509. Έχει χαρακτηριστεί ως το πιο ποιητικό́ κείμενο της κρητικής λογοτεχνίας του 16ου αιώνα και ξεχωρίζει με την αινιγματική́ του γοητεία, τη δύναμη και τη σύγχρονη ποιητική́ του αίσθηση που αγγίζει τα όρια της φιλοσοφικής σύλληψης.
Το νέο μουσικό-εικαστικό έργο με τίτλο In memoriam του μουσικού και συνθέτη Panú (Παναγιώτης Μανουηλίδη) είναι ένα ηχητικό ρέκβιεμ για ένα κόσμο που χάνεται, μια αιολική ηχητική εμπειρία. Εμπνεόμενος από τους ανεμόμυλους στη Χώρα της Αμοργού, ο Panú σχεδιάζει και κατασκευάζει 90 μοναδικά κεραμικά αντικείμενα, μέλη ενός οργάνου, κουρδισμένα σε πεντατονικές κλίμακες. Τα αντικείμενα τοποθετούνται γύρω από τους ανεμόμυλους και αφήνονται στον άνεμο που οργανώνει την μουσική σύνθεση, άλλοτε δυνατά και εκστατικά και άλλοτε ήσυχα σαν μοιρολόι. Κάθε στιγμή ο ήχος αλλάζει μεταμορφώνοντας τον χώρο και τον χρόνο.
Ο επισκέπτης αφήνεται στην μαγεία του ηχοτοπίου, περιηγείται, παρατηρεί, αφουγκράζεται, ονειροπολεί…καλείται όμως και να παίξει, να πειραματιστεί, να αλληλεπιδράσει με την εγκατάσταση και τα μουσικά όργανα. Τοποθετεί το σώμα του σε διαφορετικά σημεία και επίπεδα στο χώρο, αλλάζει θέση ή κατεύθυνση στα αντικείμενα