Ποιες είναι οι προοπτικές της Δυτικής Μακεδονίας μετά την απολιγνιτοποίηση; Πώς θα αντικατασταθεί ο λιγνίτης για να αποκατασταθεί το περιβάλλον; Ιστορικά ντοκουμέντα, αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις κατοίκων μπλέκονται με μυθοπλαστικά στοιχεία φωτίζοντας τις πολύπλευρες διαστάσεις του θέματος και αναδεικνύοντας την τραγικότητα της έλλειψης ουσιαστικής διεξόδου. Αιχμή του διλήμματος, η επιχειρούμενη αναστροφή της κλιματικής αλλαγής, έναντι του οικονομικού μαρασμού και της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της περιοχής. Οι άνθρωποι της Δυτικής Μακεδονίας, αν δεν δοθεί μια παραγωγική διέξοδος ανάπτυξης, ισορροπούν ανάμεσα στον αργό θάνατο του οικονομικού μαρασμού και τον, επίσης, αργό θάνατο εξαιτίας της περιβαλλοντικής καταστροφής, με ορατές επιπτώσεις στην υγεία τους. Μια παράσταση, ένα μεικτό είδος θεάτρου και μουσικής, αποτελούμενο από ηθοποιούς, live μπάντα και ένα παραχορήγημα 15 κατοίκων, εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, που λειτουργούν ως ένας σύγχρονος χορός, μάρτυρας και κριτής.
Το έργο Τα σώματα επιπλέουν στη στεριά είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του μουσικού Μιχάλη Καλκάνη, της χορογράφου Δέσποινας Σανιδά-Κρεζία και της γλύπτριας και περφόρμερ Δέσποινας Χαριτωνίδη και πραγματεύεται την προστασία της βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο Θάλασσα και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε ανθρώπινους και μη ανθρώπινους οργανισμούς. Την επιμέλεια του έργου διασφαλίζει η επιμελήτρια του Γραφείου των Υδάτινων Κοινών Ελένη Ρήγα, υπό την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Βασίλη Ζηδιανάκη, συν-ιδρυτή του ATOPOS cvc.
H παράσταση αντλεί πληροφορίες από επιστημονικές και ανθρωπολογικές έρευνες και τις μετουσιώνει σε μια εικαστική, χορογραφική και μουσική σύλληψη με ανατρεπτικό χαρακτήρα. Η περφόρμανς εστιάζει στην προστασία της βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο Θάλασσα και στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε ανθρώπινους και μη ανθρώπινους οργανισμούς. Με αφετηρία τα εισβλητικά ξενικά είδη, όπως λεοντόψαρα, λαγοκέφαλοι, μοβ μέδουσες κ.ά., τα οποία μεταφέρονται στις ειδικές δεξαμενές των πλοίων μαζί με το θαλασσινό νερό που χρησιμοποιούν για να διατηρήσουν τη σταθερότητά τους, στοχαζόμαστε πάνω στην ευαλωτότητα όλων των «θαλάσσιων σωμάτων». Το έργο ενημερώνεται από την τοποθεσία που λαμβάνει χώρα – εδώ, ο σκληροτράχηλος θεός της θάλασσας αποκτά θετικό πρόσημο ως θαυματουργός γιατρός. Ο συμβολικός χαρακτήρας της θεραπείας μεταφέρει μηνύματα ελπίδας για το μέλλον του πλανήτη και παρηγοριάς απέναντι στην περιβαλλοντική θλίψη.
Το 2071 αποτελεί μια «δραματοποιημένη διάλεξη» του κλιματολόγου Κρις Ράπλεϋ και του καταξιωμένου Βρετανού συγγραφέα Ντάνκαν ΜακΜίλλαν (Πνεύμονες, Όλα τα υπέροχα πράγματα) που παρουσιάστηκε το 2014 στο Royal Court Theatre του Λονδίνου και φέτος, δέκα περίπου χρόνια μετά, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Πρόκειται για έναν θεατρικό μονόλογο βασισμένο στην επιστημονική πορεία του Ράπλεϋ και στα συμπεράσματα που εξάγει από αυτήν. Αναλύοντας πιθανές λύσεις, φαίνεται κάπως επιφυλακτικός για την επίλυση του ζητήματος του υπερπληθυσμού και εναποθέτει τις ελπίδες του στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας διερωτώμενος ουσιαστικά «ποιο είναι το μέλλον που θέλουμε να δημιουργήσουμε».
Ο Μάνος Καρατζογιάννης, μετά από μια σειρά πετυχημένων μονολόγων (Φύλακας μιας Επανάστασης, Αυτός, ο άλλος και το παντελόνι του, Το τραγούδι της Φλέρυς, μεταξύ άλλων), σκηνοθετεί τον Αντώνη Μυριαγκό με την αρωγή του μουσικού Τηλέμαχου Μούσα, ο οποίος παίζει ζωντανά, και συμβολικά, αιθερόφωνο στη σκηνή.
Στη Λάρισα, σ’ ένα αρχαίο θέατρο ανάμεσα σε σύγχρονες πολυκατοικίες, σ’ έναν τόπο που το παρελθόν και το σήμερα υποχρεωτικά συγκατοικούν, θα δημιουργηθεί μια νέα ζωή. Με αφετηρία τη μουσική, τον χορό και την ποίηση του Σεφέρη θα τελεστεί μια γιορτή. Μέσω επαναλαμβανόμενων χορευτικών μοτίβων, αντλώντας έμπνευση από την ποπ κουλτούρα, την ελληνική παράδοση και τα κινούμενα σχέδια του Γουώλτ Ντίσνεϋ, θα δημιουργηθεί μια τελετή αναγέννησης σε έναν τόπο όπου ο χρόνος εξισώνεται. Πέντε άνθρωποι θα συναντηθούν. Θα περιμένουν. Θα έρθει ένας έκτος και θα τον καλωσορίσουν. Θα τον αποχαιρετήσουν και θα τον αναστήσουν. Στο σκοτάδι θα χορέψουν μαζί. Η Φύση θα πεθάνει και θα αναστηθεί. Ο Άνθρωπος θα πεθάνει και θα αναστηθεί. Στο σκοτάδι ξανά. Μουσική. Η Νέα Ζωή. — Αντώνης Αντωνόπουλος
Στο νέο έργο Ο φύλακας της λίμνης του Ανδρέα Φλουράκη το φανταστικό συγκλίνει με την οικολογία και η σύγχρονη γλώσσα με τη λαϊκή μας παράδοση. Ο συγγραφέας συναντά για μια ακόμα φορά τη σκηνοθέτρια Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη, μετά και την επιτυχημένη συνεργασία τους στην εφηβική παράσταση Μικρή Ασία, για να πλάσουν έναν φωτεινό κόσμο γεμάτο φαντασία και παιδικές εικόνες.
Ο φύλακας μιας ελληνικής λίμνης θέλει για πρώτη φορά να ταξιδέψει στον κόσμο και συναντά τους πιθανούς υποψήφιους αντικαταστάτες του: μια Ελληνοαμερικάνα επενδύτρια, έναν μαθητή σχολείου και μια Φινλανδή επιστήμονα. Κανείς δεν του «γεμίζει το μάτι», την ίδια ώρα που μια άγνωστη κηλίδα εμφανίζεται στη λίμνη, ένας βάτραχος με σύνδρομο Τουρέτ τού κάνει τη ζωή δύσκολη και όλα τα ζώα του υδροβιότοπου ανησυχούν με αυτές τις ξαφνικές αλλαγές. Τι θα κάνει ο φύλακας για να καταφέρει να πραγματοποιήσει το ταξίδι του, αλλά και να σώσει την αγαπημένη του λίμνη; Ένα έργο γραμμένο για μικρούς και για μεγάλους θεατές που θέλουν να ξαναγαπήσουν το θέατρο.
Μια περιηγήτρια μαζί με τους βοηθούς της καταφθάνουν σ’ έναν άγνωστο καταστραμμένο τόπο – ο οποίος, όμως, είναι γεμάτος από κρυμμένα ίχνη προγενέστερων «κατοίκων». Η ανεύρεση καταγραφών, μαρτυριών που σωρεύονται στον τόπο (άλλες διαβάζονται, άλλες άδονται, άλλες αναπαράγονται από μηχανήματα), αποκαλύπτει τις αιτίες που προκάλεσαν τη σημερινή πραγματικότητα. Η παράσταση Νύχτα στη γη σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Κοέν έχει τη μορφή ενός αγωνιώδους θρίλερ, όπου μέσα στον προκαθορισμένο χρόνο θα πρέπει οι περιηγητές (με τη συνέργεια των θεατών) να συλλέξουν όσο περισσότερα στοιχεία μπορούν.
Από τη Βίβλο μέχρι τους Ρομαντικούς, επί δύο ολόκληρες χιλιετίες, η σχέση του Ανθρώπου με τη Φύση βρίσκεται στο κέντρο της ποιητικής δημιουργίας. Ο Άνθρωπος είναι παιδί της Φύσης: δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο με τους όρους της. Αποσπάσματα της Βίβλου, του William Blake, του Samuel Coleridge, του Goethe, του Novalis, του Baudelaire, του Rimbaud, του Σολωμού, του Σικελιανού –με κύριο άξονα το σπουδαίο αποκαλυπτικό ποίημα «Σκοτάδι» του Byron– συρράπτονται, διαλέγονται, αλληλοσυμπληρώνονται.
Μια βιωματική θεατρική ξενάγηση στην εικαστική εγκατάσταση The Museum of Unnatural History από την ομάδα Dulcinea Compania. Ζωντανεύοντας το μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρουσντί Ο Λούκα και η φωτιά της ζωής, ο Λούκα και τα δύο αγαπημένα του ζώα, ο σκύλος και το αρκούδι, μας συστήνουν τις αναμνήσεις του περιπετειώδους ταξιδιού τους στη φύση, που έχει γίνει αφύσικη εξαιτίας της ανθρώπινης παρέμβασης. Ο ήρωάς μας ανακαλύπτει την υπερφυσική του αγωνία για τα ζώα, τα έντομα και τα θαλάσσια πλάσματα, καθώς περιηγείται σε έναν κόσμο όπου όλα αλλοιώνονται, βιομηχανοποιούνται, εκφυλίζονται. Αφορμή για το ταξίδι του: ο μπαμπάς του έχει πέσει σε έναν ύπνο αιώνιο και ο Λούκα θα μπορέσει να τον ξυπνήσει μόνο αν λύσει το μεταφυσικό μυστήριο της ιστορίας του Ανθρώπου και της Φύσης.
Στον μαγικό αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, η Ελληνίδα εικαστικός Κατερίνα Καρατζαφέρη εμπνέεται από την ιαπωνική παράδοση Κομομάκι και την ελληνική υφαντουργία και ο Αιγύπτιος συνθέτης και μουσικός Αχμέντ Σαλέχ φαντάζεται τη σύγχρονη Αλεξάνδρεια να βυθίζεται κάτω από την ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας προκειμένου να συναντήσει την ελληνιστική πρόγονό της.
Οι δύο καλλιτέχνες για πρώτη φορά συνεργάζονται σε μια εικαστική / ηχητική εγκατάσταση και περφόρμανς σε διαφορετικά πολιτισμικά αφηγήματα για την προστασία και τους κινδύνους του φυσικού περιβάλλοντος. Οι ιαπωνικές και ελληνικές παραδόσεις συνομιλούν και, μέσα από τη γλυπτική εγκατάσταση της πρώτης και τις προσωπικές ακουστικές μνήμες του δεύτερου, ξεκινά ένας ιδιαίτερος διάλογος με την αρχαιολογία, την ιστορική μνήμη, τη φύση και τον μύθο όπως αυτά εντυπώνονται στον ιστορικό και συμβολικό χώρο της Δήλου.
Η Ορχήστρα Δωματίου Θεσσαλονίκης παρουσιάζει τις Τέσσερις εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι, ένα διαχρονικό αριστούργημα που υμνεί τις εναλλαγές της φύσης και την κυκλικότητα του χρόνου, σε μια συναυλία που συνδυάζει τη μουσική με τον χορό. Στόχος η επανασύνδεση του κοινού με τη διαφορετική αίσθηση που θα έπρεπε να έχουν οι εποχές του έτους, μέσω του φίλτρου ενός τόσο πασίγνωστου και εμβληματικού μουσικού έργου όπως αυτό του Βιβάλντι.
Για τις ανάγκες της παραγωγής, έχουν συμπράξει δώδεκα κορυφαίοι επαγγελματίες μουσικοί ορχήστρας και τέσσερις σολίστες μουσικοί και χορευτές. Το έργο αποτελεί «περιγραφική» ή «προγραμματική» μουσική. Στο κάθε κοντσέρτο του, ο πρωτοποριακός συνθέτης περιγράφει και μία εποχή. Στην παραγωγή συνδυάζονται δύο τέχνες, αυτή της μουσικής και αυτή του χορού, με στόχο τον προβληματισμό του κοινού αναφορικά με την καταστροφή του περιβάλλοντος, που έχει ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της φυσικής ισορροπίας μεταξύ των τεσσάρων εποχών. Το κοινό ως παρατηρητής ακούει ήχους της φύσης όπως το κελάηδισμα των πουλιών ή η καταιγίδα και είναι σε θέση να οπτικοποιήσει αυτή την αίσθηση παρακολουθώντας την καλλιτεχνική έκφραση στον σύγχρονο χορό.
Η θεατρική ομάδα Hippo παρουσιάζει το έργο Κόντρα στον άνεμο: Η ιπτάμενη περιπέτεια της Τίρα, μια σουρεαλιστική περιπέτεια μυστηρίου για παιδιά, σε κείμενα και σκηνοθεσία των Φώτη Δούσου και Αλέξανδρου Ράπτη. Το κείμενο αναφέρεται σε ένα κομμάτι της γενικότερης οικολογικής κρίσης που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό: τον τρόπο που επηρεάζει τη ζωή των αποδημητικών πουλιών η φωτορύπανση, αλλά και η εκχέρσωση των δασών.
Πρόκειται για μια συναρπαστική παράσταση με άφθονα κωμικά αλλά και λυρικά στοιχεία, κατά τη διάρκεια της οποίας άνθρωποι και ζώα θα πρέπει να συνεργαστούν όλοι μαζί «για ένα καλύτερο αύριο», καθώς αποδεικνύεται ότι το κέρδος και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα είναι η πρώτη αιτία για την καταστροφή της φύσης. Η ομάδα Hippo, συνεχίζοντας το ιδιαίτερο είδος του σωματικού θεάτρου που έχει επινοήσει (kinemo), δημιουργεί μια παράσταση με κυρίαρχα στοιχεία την έντονη σωματικότητα, την υψηλή ενέργεια, τη ζωντανή μουσική και την ιδιαίτερη κινησιολογία, προσφέροντας ένα πληθωρικό ψυχαγωγικό θέαμα.