Στη Νέα Ζηλανδία ένας ποταμός έγινε νομικό πρόσωπο. Το άκουσε ο ποταμός Γάγγης στην Ινδία, του άρεσε η ιδέα και έγινε κι αυτός. Στην Ισλανδία γίνεται εκστρατεία για να είναι υποψήφιος στις εκλογές ένας παγετώνας.
Η περιβαλλοντική οργάνωση The Bee Camp παρουσιάζει, σε κείμενο και σκηνοθεσία Ανθής Φουντά, μια μεταμορφωτική παραστατική εμπειρία που εμπνέεται από αυτό που κάποτε ήταν αδιανόητο: την απόδοση δικαιωμάτων νομικού προσώπου σε στοιχεία της φύσης. Κάπως έτσι, ο ποταμός Whanganui, μετά από 160 χρόνια διαμάχης, γίνεται ο πρώτος ποταμός στη γη που ανήκει στον εαυτό του, από το βουνό ως τη θάλασσα. Μπορείς να το φανταστείς; Η φύση να ανήκει στον εαυτό της;
Με άξονα τρία διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη («Η Πιτρόπισσα», «Η Χολεριασμένη», «Η Φωνή του Δράκου»), αναδύεται η μαγεία της διαχρονικότητας του έργου του διάσημου Έλληνα συγγραφέα. Τα διηγήματα περιστρέφονται γύρω από τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία, τις ισχύουσες πατριαρχικές ή κοινωνικές απόψεις και τις πολλαπλές συγκρούσεις που προκαλούνται είτε εξαιτίας της ανέφικτης επικοινωνίας ενός ενιαίου γλωσσικού κώδικα είτε εξαιτίας εσωτερικών συγκρούσεων των γυναικών. Οι θεματικές εκτείνονται από τις θυσίες που μπορεί να κάνει μια γυναίκα για την προίκα της μέχρι τον κοινωνικό της αποκλεισμό.
Με κύριο άξονα τη δίγλωσση αφήγηση φωνητικής ερμηνείας και νοηματικής γλώσσας, τον χορό και τη θεατρική τέχνη, η σκηνοθετική προσέγγιση εστιάζει σε έναν πολυφωνικό λόγο, μέσω Προσώπων / Φωνών / Χεριών που ορίζουν ένα ιδιαίτερο σύμπαν στο οποίο κυριαρχούν οι αισθήσεις και αναδεικνύεται η γλώσσα του Παπαδιαμάντη, γεμάτη από ποιητικές περιγραφές και εικόνες. Στην παράσταση συμμετέχουν κωφοί και ακούοντες ηθοποιοί.
Η μουσικοθεατρική παράσταση Στον Λαβύρινθο: Μαρτυρίες και ποιήματα φυλακισμένων γυναικών ζωντανεύει ποιήματα, σκέψεις και μαρτυρίες φυλακισμένων και αποφυλακισμένων γυναικών.
Με όχημα παραδοσιακά τραγούδια από διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Κάτω Ιταλίας αναδεικνύονται οι συναισθηματικές διακυμάνσεις, οι εσωτερικές συγκρούσεις και ο ψυχικός αγώνας των γυναικών αυτών. Στη σκηνή, επτά γυναίκες καλλιτέχνιδες –πέντε μουσικοί, μια ηθοποιός και μια χορεύτρια– δημιουργούν από κοινού μια ποιητική, μουσική και εικαστική αναπαράσταση του Λαβυρίνθου.
Μια σύγχρονη τελετουργία που συνδυάζει την αφήγηση, τη live μουσική και τον χορό δημιουργώντας άλλοτε ένα καταιγιστικό, πυρετικό performing και άλλοτε μια πιο «δωρική» παραδοσιακή φόρμα διαφορετικών σκηνικών εκδηλώσεων, με σκοπό να ζωντανέψει επί σκηνής τον Λαβύρινθο που γεννιέται στο μυαλό και την ψυχή των έγκλειστων γυναικών. Ένας ύμνος στην προσωπική διαδρομή κάθε ανθρώπου μέχρι να φτάσει στην πολυπόθητη ελευθερία.
Το δημοφιλές κρητικό ποίημα του 16ου αιώνα, με πρωταγωνιστές έναν λύκο, μια αλεπού́ κι ένα γάιδαρο, μετουσιώνεται σε ένα σύγχρονο μουσικοεικαστικό παραμύθι με τίτλο Η φυλλάδα του γαδάρου που σατιρίζει τύπους ανθρώπινους κάθε καιρού και τόπου.
Τα ζώα διαδραματίζουν τον ρόλο των ανθρώπων, μιλούν, φαντάζονται, ονειρεύονται, συνωμοτούν, χωρατεύουν. Με χιούμορ λαϊκό, στίχο ομοιοκατάληκτο και γλώσσα ιδιωματική, η παράσταση καυτηριάζει «σκεπασμένα κι ανώδυνα» τις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνικές τάξεις και την αυθαιρεσία του ισχυρού απέναντι στον αδύνατο.
Η Ναταλία Κωτσάνη και ο Τάσος Κοφοδήμος μελοποιούν και ερμηνεύουν το ποίημα διατηρώντας την πλοκή́ και τις ενότητες του έργου. Η εικαστικός Ναταλία Μαντά, αξιοποιώντας αναλογικά́ και ψηφιακά́ μέσα, αφηγείται τον μύθο αναδεικνύοντας τις σύγχρονες αλληγορικές διαστάσεις του, και τέσσερις μουσικοί επί σκηνής συνδιαλέγονται με τους πρωταγωνιστές και τις ιστορίες τους σε γλώσσα μουσική, δημιουργώντας το δικό τους επίπεδο παράλληλης αφήγησης.
H Φυλλάδα του Γαδάρου ή Γαδάρου, λύκου και αλεπούς διήγησης χαρίεις είναι ένα από́ τα δημοφιλέστερα λαϊκά́ αναγνώσματα του νέου ελληνισμού́, με πολλές ανατυπώσεις μέχρι τον 19ο αιώνα. Πρόκειται για έργο άγνωστου ποιητή́, με χιουμοριστικό́ και σκωπτικό́ τόνο, που εκδόθηκε στη Βενετία το 1539, είκοσι χρόνια μετά τον Απόκοπο του Μπεργαδή.
Με την υποστήριξη της Γαϊδουροχώρας.
Ταξίδι είν’ η ζωή μας
Στη Νύχτα, στο Χειμώνα,
Γυρεύουμε το διάβα μας,
Στον άναστρο λειμώνα.
Η παράσταση θεάτρου και μουσικής Να πώς άρχισε, σε σκηνοθεσία Βικτώριας Φώτα και μουσική Λευτέρη Βενιάδη, βασίζεται στο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Λουί-Φερντινάν Σελίν.
Σε μια έκρηξη ενθουσιασμού, ο νεαρός φοιτητής ιατρικής Φερντινάν Μπαρταμού κατατάσσεται εθελοντικά στον γαλλικό στρατό αμέσως μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο σύντομα μετανιώνει για την πράξη του, βλέποντας από κοντά τη δολοφονική ανικανότητα των ανωτέρων του, την αγριότητα της ανθρώπινης φύσης και το παράλογο του πολέμου.
Ο Μπαρταμού δεν είναι πρότυπο, δεν είναι ένας ήρωας πολέμου. Η αιρετική του στάση και οι ανατρεπτικές του απόψεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μηδενιστικές. Εκφράζουν όμως τις μύχιες σκέψεις κάθε ανθρώπου που, συνειδητοποιώντας τη φρίκη του πολέμου και τη ματαιότητα των συγκρούσεων στο όνομα των εθνών, των θρησκειών και εν γένει των ιδεολογιών, προτιμά να επιβιώσει και να μην μετατραπεί σε έναν ακόμη νεκρό «ήρωα» που θα μείνει για πάντα στην αφάνεια.
Μια δυναμική, πολυσύνθετη μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο Ο Αρίστος και ο Φάνης παρουσιάζει το φετινό καλοκαίρι η Ορχήστρα και Χορωδία ΙΩΝΙΑ της Νέας Ιωνίας Βόλου. Η 13μελής ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων, η 160μελής μεικτή χορωδία, ο τραγουδιστής Θοδωρής Κοτονιάς και δύο ηθοποιοί θα προσφέρουν στο κοινό ένα πολύχρωμο ταξίδι, εκεί όπου η παράδοση συναντάει το σήμερα.
Με απλό και άμεσο τρόπο οι δύο ήρωες, ο Αρίστος και ο Φάνης, αντλούν κουράγιο από τη δύναμη της αριστοφανικής κωμωδίας, που δίδαξε πώς μπορείς με τη λυτρωτική, σαρκαστική και κριτική δύναμη του γέλιου να μιλήσεις για τα πιο δύσκολα θέματα. Ιδιαίτερα στην εποχή μας και σε κοινωνίες όπου το «διαφορετικό» στις χώρες, στις θρησκείες, τα φύλα και σε κάθε είδους ομάδες γεννάει συνεχώς επικίνδυνες και κλιμακούμενες εντάσεις. Μέσα από την παράσταση περνάει το μήνυμα της ανάγκης συνύπαρξης των ανθρώπων και πώς χάρη στη συνεργασία, την αποδοχή του «άλλου» και την αρμονία η ζωή αποκτά πραγματική αξία.
Το έργο hot dark matter, σε σύλληψη και χορογραφία της Ζωής Ευσταθίου, εξερευνά και παραλληλίζει το «πέρασμα» των προσφύγων με το πέρασμα από τον ουρανό στη γη και την υποδοχή του πρόσφυγα με την άφιξη μιας θερμής σκοτεινής ύλης, μιας αριστερόστροφης δίνης που μεταφέρει πληροφορία, μιας αμφιλεγόμενης μάζας.
Το hot dark matter είναι ένα πρόγραμμα ανίχνευσης σωμάτων, σε ωκεάνια βάθη, ένα πρόγραμμα ανίχνευσης της «Οδύσσειας» των προσφύγων που εκπέμπονται από χώρες ξένες. Με βασική εστίαση στο σώμα του χορευτή που κινείται αριστερόστροφα και στην προσπάθειά του να κινηθεί προς το φως, διαμορφώνονται οι έννοιες του αποκλεισμού και της ενσωμάτωσης, της διομαδικής επαφής και της σύγκρουσης. Το έργο ακροβατεί στην ύπαρξη ή μη ρεαλιστικής σύγκρουσης κατά την υποδοχή της θερμής σκοτεινής ύλης και τα σώματα συγκρούονται, συγχρονίζονται, ενσωματώνονται, αποκλείονται και πορεύονται μαζί.
Η έκθεση προσεγγίζει την έννοια της σύγκρουσης μέσω της μεταμορφωτικής δύναμης του νερού. Σημειώνοντας την δυναμική της ενοποιητικής του δράσης συνδέει δύο πόλεις, την Θεσσαλονίκη και την Ρώμη ενώ παράλληλα προσκαλεί τους επισκέπτες σε μία συμπερίληψη αισθήσεων.
The River ένα ψηφιδωτό μεγάλης κλίμακας της Χριστίνας Νάκου παρουσιάζεται μέσα σε ένα ηχητικό περιβάλλον. Το έργο εμπνέεται από τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά δάπεδα του Αρχαιολογικού Μουσείου και επιχειρεί μέσω της παραδοσιακής αυτής τέχνης, να αναδείξει την χειρωναξία ως εμπειρία βιωμένου χρόνου, τον ήχο ως δονούμενο αποτύπωμα της διαδικασίας και την σημασία της αφής στην σύνδεσή μας με τον φυσικό κόσμο και τους συνανθρώπους μας.
Η έκθεση εγκαινιάζεται με δύο performances της Άννας Παγκάλου με τίτλο Voicing Water που εκφράζουν την μυθολογία του νερού, δίνοντας φωνή στο τώρα. Οι μυθολογικές αφηγήσεις των σιντριβανιών συνδέονται με την υδραυλική τεχνολογία, τη συμβολή της στην δημιουργία μουσικών οργάνων και τη φυσική ροή του νερού.
Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μάρκελλος (συγγραφέας των έργων Η απαγωγή της Τασούλας, Χορευτική πανούκλα και Δυο πορτοκάλια για τα Χριστούγεννα) εμπνέεται από έναν λαϊκό θρύλο της Ηπείρου για να συνθέσει ένα δημοτικοφανές κείμενο στα πρότυπα των Παραλογών. Μια ομάδα ηθοποιών-μουσικών ερμηνεύουν άλλοτε ως Αφηγητές κι άλλοτε ως Δρώντες Χαρακτήρες, ενώ ταυτόχρονα τραγουδούν πρωτότυπες συνθέσεις σε δρόμους πολυφωνικού ηπειρώτικου από τη Βασούλα Δελλή και τη Ναταλία Λαμπαδάκη, μέλη του φωνητικού σχήματος «Πλειάδες».
Η γριά Ίτσα είχε ιδιαίτερο και ρόλο στην κοινότητα του χωριού Αετομηλίτσα της Κόνιτσας. Είχε χαρακτηριστικά καλής μαγίστρας, σκορπίζοντας γύρω της ανακούφιση ανάμικτη με φόβο. Τον Ιούλιο του 1974 όταν, κηρύχτηκε γενική επιστράτευση, μάζεψε τα κορίτσια στην εκκλησία του Αη-Νικόλα, για την επιτέλεση ενός αρχέγονου, αποτρεπτικού Χορού. Ενός ανάποδου χορού, αντίθετου με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, με τα πρόσωπα να κοιτούν όχι προς το κέντρο του κύκλου, αλλά προς τα έξω. Χορεύοντας επαναλάμβαναν ρυθμικά, τα λόγια «Δεν είναι τίποτα, καλέ, δεν είναι τίποτα. Οι εχθροί στη θάλασσα και τα παιδιά στο σπίτι».
*Η παραγωγή θα ήθελε να ευχαριστήσει τον Καθηγητή Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Κο Βασίλη Νιτσιάκο, ο οποίος εμπιστεύτηκε στην καλλιτεχνική ομάδα τα προσωπικά του βιώματα, όπως τα κατέγραψε στο πρόσφατο βιβλίο του «Και το σώμα θυμάται…»
Είμαστε οι πρώτοι ένοικοι του πλαισίου «συμβίωσης» ανθρώπων και μηχανών. Οι πειραματισμοί δεν αφορούν πλέον τον διάλογο, αλλά το νέο περιεχόμενο καθαυτό και το επείγον ερώτημα κλιμάκωσης: «Εμείς αντί για Αυτές ή Αυτές αντί Ημών. Εμείς μαζί με Αυτές; Εμείς ως Αυτές ή Αυτές ως Εμείς». Η αναμέτρηση διεξάγεται στο μόνο σημείο που χωράει μία παύση, στο αχαρτογράφητο πεδίο συνάντησης της τεχνητής με τη συναισθηματική νοημοσύνη – αστερισμό του κατακλυσμού της εποχής μας.
Η Τεχνητή εμπιστοσύνη είναι ένα τεχνονουάρ με μουσική γραφή. Η αλληγορία, που διατρέχει το έργο σαν φωτεινή δέσμη, και η τελετουργία ενός ανθρωπομηχανικού event υποβάλλουν τόσο την πύκνωση του μουσικού όσο και τις νόρμες του ομιλούντος θεάτρου. Το λιμπρέτο και η σκηνοθεσία σημαδεύουν την ελλειπτικότητα κάθε Δοκιμασίας χωρίς σκληρά δεδομένα, ενώ η μουσική σύνθεση διαρκώς σχολιάζει τη μηχανική της σύγχρονης διαμεσολάβησης, όπου κανείς δεν ξέρει ποιος/ποια καλείται να μιμηθεί τι – τα δημιουργήματα τις/τους δημιουργούς ή μήπως αντίστροφα;