Η μουσική παράσταση Παρόλες: Πώς τα τραγούδια του χθες συνομιλούν με το σήμερα; από το μουσικοθεατρικό σχήμα «Κατά-φωνή» καταπιάνεται με τη θεσμική και κοινωνική λογοκρισία σε τραγούδια από το 1930 ως το 1980. Ένα σύγχρονο μουσικό σύνολο συναντά ένα μπουλούκι «από τα παλιά». Κουβεντιάζουν μεταξύ τους για τη λογοκρισία, την ελευθερία έκφρασης και την πολιτική ορθότητα στα τραγούδια.
Το ρεπερτόριο περιστρέφεται γύρω από ερωτήσεις όπως: Τι σκέφτεται μια προσφυγούλα μασουλώντας ανθούς κανέλας; Γιατί μια μαύρη Φορντ περιμένει την Αλεξάνδρα και την Ευλαμπία; Πώς ακούστηκαν τα μαλαματένια λόγια, όταν νύχτωσε χωρίς φεγγάρι; Γιατί θα κλείσω τα μάτια; Πώς οι οπερέτες και τα ρεμπέτικα φλερτάρουν με τον σεξισμό, την πατριαρχία και τον σουρεαλισμό; Στίχοι, εικόνες και ήχοι πλέκονται με ζωντανή μουσική και αφηγήσεις, γεμάτες άβολες σιωπές και ηχηρές παρόλες. Άραγε, όταν η Χασκίλ, ο Βαμβακάρης και ο Τσιτσάνης είπαν «άσε πλέον τις παρόλες, σου ’ξηγήθηκα», αναρωτήθηκαν αν οι παρόλες τους θα λογοκριθούν, θα αλλάξουν ή θα παραμείνουν ίδιες, παρ’ όλα αυτά;
* Παρόλες: λέξη με λατινικές ρίζες, συνώνυμη με τις «παχιές λέξεις» και τις «φλύαρες κουβέντες».
Στην έκθεση Model Collapse: Love you, bye η Μαρία Μαυροπούλου διαπραγματεύεται αντιστοιχίες ανάμεσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και την τεχνητή νοημοσύνη όσον αφορά τη διαδικασία φθοράς τους. Η σταδιακή απώλεια των αναμνήσεων, όπως εμφανίζεται σε περιπτώσεις άνοιας ή Αλτσχάιμερ, παραλληλίζεται με το φαινόμενο του model collapse στην τεχνητή νοημοσύνη όταν τα μοντέλα ανατροφοδοτούνται με τα δεδομένα που παρήγαγαν, οδηγώντας σε σφάλματα.
Έπειτα από έρευνα με ασθενείς σε πρώιμα στάδια άνοιας, η καλλιτέχνις καταγράφει προσωπικές ιστορίες και αντικείμενα που συνδέονται με τη μνήμη τους ενώ συνδιαλέγεται με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για να σχολιάσει την απόσταση μεταξύ της αντιφατικής υποκειμενικότητας ενός ατόμου και της υποτιθέμενης αντικειμενικότητας στα δεδομένα των μοντέλων AI.
Η έκθεση εμπλουτίζεται από τη διαλεκτική σχέση των έργων με τα αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας, έναν χώρο που αποτελεί κατεξοχήν αποθετήριο της συλλογικής μνήμης.
Το έργο προσκαλεί το κοινό να αναλογιστεί την αξία της ανθρώπινης μνήμης και τον ρόλο της τεχνολογίας στη διαμόρφωση της συλλογικής και ατομικής μας ταυτότητας.
Ο Μανώλης Μητσιάς κάλεσε την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, την κορυφαία Ελληνίδα ηθοποιό, να αποδώσουν μαζί τραγούδια που συνθέτουν τη συλλογική μας μνήμη και την εμψυχώνουν στους καλούς και στους σημερινούς δυστοπικούς καιρούς. Ένα αφιέρωμα από καρδιάς στους ποιητές των τραγουδιών και μέσα από αυτό μια ολοκάθαρη μουσική διαδρομή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ελλάδας.
O αξεπέραστος Μανώλης Μητσιάς συναντιέται στη σκηνή με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, η οποία απαγγέλλει στίχους των ποιητών και τραγουδά για πρώτη φορά επί σκηνής. Τραγούδια σε στίχους των Νίκου Γκάτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Γιάννη Ρίτσου, Μάνου Ελευθερίου, Λευτέρη Παπαδόπουλου, των ποιητών που έδωσαν τον κανόνα του καλού ελληνικού τραγουδιού.
Έχοντας εμπνευστεί και μελοποιήσει μοναδικά ποιήματα σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών, το θρυλικό συγκρότημα Υπόγεια Ρεύματα θα πραγματοποιήσει μια ξεχωριστή συναυλία η οποία, με στόχο τη συνολική παρουσίαση αυτών των εξαιρετικών πρωτότυπων συνθέσεων, νέων και παλαιότερων, ειδικά διαμορφωμένων για τη «μυστική» συναυλία, θέτει τις βάσεις για συζήτηση, έμπνευση και εξέλιξη της λογικής σύνδεσης της κλασικής μας κληρονομιάς με τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση. Παράλληλα, η εικαστικός Ρένα Παπαγεωργίου εκθέτει τις δημιουργίες της, απεικονίζοντας τις προσωπογραφίες σπουδαίων ποιητών και ποιητριών μας με τη μοναδική αφηρημένη αλλά γεμάτη σεβασμό και ενδιαφέρον τεχνοτροπία της. Οι καλλιτέχνες, με τις μελοποιημένες ποιητικές συνθέσεις και τις εικαστικές απεικονίσεις, αντιμετωπίζουν το παρελθόν ως μια δημιουργική συνθήκη η οποία αποτελεί την έμπνευση αυτής της δράσης αφιέρωμα στην ποίηση και στην καλλιτεχνία, μέσω μιας ατμοσφαιρικής συναυλίας που θα προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στο κοινό.
Ο πρώτος Κυβερνήτης επιστρέφει σήμερα στο Ναύπλιο, προσπερνά την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα και ανεβαίνει στο Παλαμήδι. Κρατά στα χέρια του μια επιστολή. Τρεις ηθοποιοί και μια ομάδα μουσικών δημιουργούν ένα σπονδυλωτό θέαμα –μια «μουσικοθεατρική Βαβυλωνία»– και μας μεταφέρουν στην ταραγμένη εποχή του Καποδίστρια, με άξονα τα κείμενα που στηρίζονται σε αυθεντικά γραπτά και διαλόγους της εποχής (Ιστορικές αναμνήσεις του Νικολάου Δραγούμη, Απόλογα για τον Καποδίστρια του Γεωργίου Τερτσέτη, Στρατιωτικά ενθυμήματα του Νικολάου Κασομούλη, Ιστορική ανθολογία του Γιάννη Βλαχογιάννη, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του Θωμά Γόρδωνος και άλλα), όπως και πρωτότυπα κείμενα.
Μετά την επιτυχημένη παράσταση Τα γενέθλια της Ζωρζ Σαρή στο Εθνικό Θέατρο, η ομάδα Elephas tiliensis (Δημήτρης Αγαρτζίδης και Δέσποινα Αναστάσογλου) παρουσιάζει μια νέα μουσική παράσταση για μικρά και μεγάλα παιδιά με τίτλο Αληθινή ιστορία ή Ταξίδι στο νησί της σελήνης. Η παράσταση βασίζεται στο έργο Αληθινή ιστορία του Λουκιανού, το οποίο θεωρείται παγκοσμίως το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που γράφτηκε ποτέ.
Ο Λουκιανός, ακολουθώντας το συγγραφικό κύμα της εποχής του για αναγνώσματα γεμάτα απίστευτες περιπέτειες σε μακρινούς και ανεξερεύνητους τόπους, περιγράφει το φανταστικό ταξίδι ενός νέου άνδρα και του πληρώματος του πλοίου του προς το άγνωστο. Ένα συναρπαστικό ταξίδι στη Σελήνη, ένας διαστρικός πόλεμος με θεόρατα εξωγήινα πλάσματα, ένα τεράστιο κήτος που καταπίνει το καράβι των ηρώων, πειρατές και θαλάσσια τέρατα, ένα ταξίδι στη χώρα των Μακάρων και των Καταραμένων, μια άγνωστη Ήπειρος, όλα ένα κομμάτι μιας απίστευτης περιπέτειας. Ένα ανθρώπινο ταξίδι στα αστέρια, στο μέλλον, στο ακατανόητο και αχαρτογράφητο μέχρι και σήμερα σύμπαν. Αλήθεια ή ψέματα; Αλήθεια! Αρκεί να πιστεύουμε μαζί στα παραμύθια.
Τρεις αδελφές επιστρέφουν στο νησί από όπου κατάγονται λόγω κληρονομικών ζητημάτων. Ο πατέρας τους έχει πεθάνει, δεν έχουν πλέον συγγενείς και η ζωή και των τριών είναι αποκλειστικά πλέον στην Αθήνα. Από μικρές ονειρεύονταν τη μεγάλη πόλη, την απόδραση για σπουδές, έρωτες και καλύτερες επαγγελματικές δυνατότητες. Η επιστροφή στο πατρικό τις φέρνει αντιμέτωπες με τη ζωή που έχουν διαλέξει, τις φαντασιώσεις των παιδικών τους χρόνων και τα πρόσωπα της παιδικής τους ηλικίας που τις καθόρισαν.
Αντλώντας έμπνευση από τις Τρεις αδελφές του Τσέχοφ, το νέο έργο προσπαθεί να φωτίσει τις ανησυχίες μιας νέας γενιάς που κατοικεί σε μεγάλα αστικά κέντρα, εργάζεται πολύ, ψάχνει τον έρωτα και εντέλει αναζητά διαρκώς μια Μόσχα για να μπορέσει να υπάρξει.
H παράσταση ΑΙΝΙΓΜΑ αποτελεί μια ακροβατική-θεατρική περφόρμανς. Με πολύτιμα εργαλεία το θέατρο και τα εναέρια ακροβατικά, τρεις ερμηνευτές φέρνουν στο φως τον μύθο του Οιδίποδα. Ο μύθος, μέσα από μια σύγχρονη σκηνική ανάγνωση, ενημερώνει τη δημιουργική ενασχόληση με καίρια υπαρξιακά ζητήματα.
Όλα ξεκινούν και εξελίσσονται στο ακανθώδες πεδίο του Αινίγματος. Η Σφίγγα αιωρείται συνεχώς, υπενθυμίζοντάς μας τη διαρκή σύγκρουση μεταξύ του χάους και της λογικής, του αμετάβλητου πεπρωμένου και της ανθρώπινης βούλησης, τον επώδυνο δρόμο της αναζήτησης της αλήθειας και της αυτογνωσίας. Η Σφίγγα «βαδίζει» πάνω στα συντρίμμια του Οιδίποδα, εκτός και αν συμβαίνει το αντίθετο. Πάντοτε μέσα στα όρια του Αινίγματος που είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ποια είναι τα σημερινά Αινίγματα / Σφίγγες που καλούνται να απαντήσουν οι σημερινοί Άνθρωποι / Οιδίποδες; Ποιος γεννάει τα αινίγματα, το «Τέρας» ή ο Άνθρωπος; Η λύση του Αινίγματος είναι λύτρωση ή ύβρις;
Η παράσταση Hounds of Madness αντλεί την έμπνευσή της από τον Χορό των Βακχών του Ευριπίδη, διερευνώντας τις έννοιες της συλλογικότητας, της τελετουργίας και της έκστασης. Μέσα από την κίνηση, τη φωνή και τη μουσική, το χορογραφικό έργο εστιάζει και αναδεικνύει την αυτόνομη καλλιτεχνική υπόσταση του Χορού ως μία συλλογικότητα που δημιουργείται από ένα σύνολο γυναικών που αλληλο-υποστηρίζεται και συνδέεται με τρυφερότητα κι αιχμηρότητα. Πρόκειται για μία πρόσκληση σε ένα παιχνίδι μεταμορφώσεων κι διεκδικήσεων που αψηφά το φόβο που ριζώνει στα σώματά μας. Τι μας ενώνει, τι μας κινητοποιεί και τι μας απελευθερώνει σε έναν κόσμο που στρέφεται ολοένα και περισσότερο στον τρόμο;
Αντλώντας υλικό από την πρώτη ιστορικά σωζόμενη μυθοπλαστική καταγραφή της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος, το Hounds of Madness καθιστά ορατή μια ομάδα γυναικών με και χωρίς αισθητηριακή και κινητική αναπηρία. Μια ομάδα που στην σύγχρονη Ελλάδα σπανίως έχει τον χώρο να υπάρξει τόσο στην κοινωνία όσο και στην σκηνή, όπως άλλωστε και οι γυναίκες της Θήβας που κατέφυγαν στο όρος Κιθαιρώνα ενάντια στις πατριαρχικές επιταγές στο έργο του Ευριπίδη.
Μία τοποειδική παράσταση που γεφυρώνει το ιστορικό ίχνος με τις σύγχρονες αναγνώσεις για τον ρόλο των γυναικών ως υποκείμενα αντίστασης και χειραφέτησης της αυτοδιάθεσης των σωμάτων τους. Ένας υπερβατικός χορός σε ένα μετά – βακχικό σύμπαν.
*Θερμές ευχαριστίες στην Κάτια Σαβράμη και τον Χρίστο Παπαμιχαήλ.
* Η παράσταση θα είναι προσβάσιμη σε άτομα με οπτική και κινητική αναπηρία. Θα υπάρχει απτική ξενάγηση πριν την έναρξη της παράστασης για τυφλά άτομα και άτομα με οπτική αναπηρία.
Το Περαμάτισμα αποτελεί μια πολιτιστική πρόταση, εμπνευσμένη από τη διαχρονική τελετουργία του περαματίσματος στον παραδοσιακό αργαλειό – τη διαδικασία του «περάσματος» των νημάτων που καθορίζει το σχέδιο και την τεχνοτροπία κάθε υφαντού. Ως έννοια, το περαμάτισμα μετατρέπεται σε εργαλείο κατανόησης της συνύφανσης του τοπικού με το παγκόσμιο, της παράδοσης με την καινοτομία, του χρόνου με τον χώρο, του ανθρώπου με την ύλη και την τεχνολογία.
Στον ορεινό Ψηλορείτη και το Ιδαίον Άντρον, έναν τόπο με ειδικό βάρος και ισχυρό συμβολισμό για την Κρήτη, το έργο επιχειρεί να συνυφάνει την πολιτιστική μνήμη με τη σύγχρονη δημιουργία και με επίκεντρο τον άνθρωπο δημιουργό. Μέσα από το Περαμάτισμα αναδύεται: η δυναμική της υφαντικής ως χειρονομίας, συμβολισμού και πολιτισμικού κώδικα· η συνάντηση παραδοσιακών τεχνών με νέες τεχνολογίες και ψηφιακές μορφές έκφρασης· η συνύφανση διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων που γεννούν μια νέα ακουστική εμπειρία.