Region: Δυτική Ελλάδα

«Θα γίνει Ανταλλαγή;»

Αναδυόμενες από τον ζόφο της ιστορίας, λάμνοντας στον χρόνο γυναίκες διαφορετικής ηλικίας και καταγωγής συναντιούνται εδώ και τώρα. Ολυμπία! Καλοκαίρι του 2022!

Διαλογικά «επεισόδια» δραματοποιούν τη φρίκη του πολέμου, την Ανταλλαγή των πληθυσμών, την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας. Μονόλογοι διηγούνται αθροιστικά, με επική κανονικότητα, την ίδια σχεδόν επαναληπτική ιστορία. Οι περφόρμερ, ανώνυμα μέλη όλοι τους ενός τραγικού χορού, που θα ενώσουν τις φωνές τους στα εμβόλιμα τραγούδια, τους κομμούς και τις μονωδίες, αναδεικνύουν τη θεατρικότητα της «μαρτυρικής» αφήγησης προκαλώντας τη συγκινησιακή διέγερση του θεατή που αντικρίζει κατάματα τη βία της Ιστορίας.

Η προσφυγική αφήγηση αποδομείται και ενσωματώνεται σε ένα ιστορικό δράμα δωματίου που άλλοτε μοιάζει με αρχαία τραγωδία και άλλοτε με μουσικό Ρέκβιεμ.

Περιοδεύων θίασος – Μια σκοτεινή κωμωδία

Τον Σεπτέμβρη του 1922, ένας Αμερικανός πολίτης ναυλώνει το πλοίο Mimosa που θα μεταφέρει δύο χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας στον Πειραιά. Ανάμεσα στους ξεριζωμένους επιβάτες ταξιδεύει και ένας τριμελής θίασος. Ένα αλλόκοτο βαριετέ ζωντανεύει στο κατάστρωμα του Mimosa.

Οι τρεις θεατρίνοι σκέφτονται δυνατά, παίζουν μουσική, χορεύουν, τραγουδούν, αφηγούνται, ακροβατώντας πάνω στη λεπτή γραμμή όπου τα όρια του τραγικού και του κωμικού διαπλέκονται. Καταμεσής στο πέλαγος, μας παρασύρουν στη δίνη της ανθρώπινης ψυχής, στην προσπάθειά της να επιζήσει, να ριζώσει, να εξομολογηθεί, να ξαναβρεί το χαμόγελο, να πιστέψει ξανά.

Η μυθοπλασία συναντά το ντοκουμέντο σε αυτή τη σκοτεινή κωμωδία πάνω στις πολλαπλές περιπέτειες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αντλώντας υλικό από τα βαθιά αδιέξοδα του Εθνικού Διχασμού, η παράσταση ανασυνθέτει, σε ένα μυθοπλαστικό πλαίσιο, ήρωες της εποχής που αγωνίστηκαν για το αβέβαιο αύριο της ενσωμάτωσης.

Το μαύρο ταξίδι

Το Μαύρο ταξίδι είναι η αληθινή μαρτυρία ενός νεαρού Έλληνα που στρατολογήθηκε για να συμμετάσχει στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Η bijoux de kant μιλά για τις ζωτικές ανάγκες, την πείνα, τη δίψα αλλά και για τη σκληρότητα που φυτεύει ο πόλεμος στις ψυχές όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Μιλά για τον διωγμό, την προσφυγιά και τη νέα πολιτισμική ταυτότητα του ελλαδικού χώρου. Σε ένα πεδίο μνήμης, σε ένα τοπίο θραυσμάτων, ένας άγνωστος στρατιώτης του Μηχανικού Τάγματος περιγράφει γλαφυρά την πληγή του ξεριζωμού και ξαναγράφει την ιστορία.

Συντροφιά του ένας Άγγελος, ο νεαρός εαυτός του αλλά και οι ανατολίτικοι ήχοι της Μικρασίας από μια κόρη των Αθηνών που τραγουδά στους σμυρναίικους ρυθμούς μιας πολιτισμικά νέας Ελλάδας.

Η καμπάνα του νερού

1966: Είκοσι χωριά, καλλιέργειες, δέντρα, δεκάδες μοναστήρια και εκκλησίες, ανάμεσά τους και ο χαρακτηρισμένος ως πολιτιστικό μνημείο ναός της Επισκοπής, βυθίστηκαν για την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Κρεμαστών. Δύο χιλιάδες κάτοικοι εγκατέλειψαν την περιοχή μεταξύ Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας, βλέποντας τα χωριά τους να αφανίζονται στο όνομα της αναβάθμισης της ενεργειακής παραγωγής της Ελλάδας.

Τέσσερις μουσικοί και τραγουδιστές, ένας ηθοποιός και ένα φορτισμένο κείμενο αναπαριστούν τα πολλαπλά συναισθήματα του ξεριζωμού, της μνήμης, του νόστου και της παράδοσης μπροστά στην αναπόφευκτη ανατροπή της καθημερινής ζωής στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «προόδου». Τα τραγούδια και οι μελωδίες από τις παραδόσεις της Αρμενίας, της Καππαδοκίας, του αραβικού κόσμου, της Ρούμελης, της Ισπανίας, της Θράκης, της Κύπρου, των νησιών και του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου συν-τονίζουν, συν-χρωματίζουν και συν-βαδίζουν με το κείμενο, με ζητούμενο τη μέθεξη με το κοινό.

Θείε Βάνια, τα δάση μαλακώνουν τον άνθρωπο

Η παράσταση είναι μια σύνθεση θραυσμάτων από τα έργα του Άντον Τσέχοφ Ο θείος Βάνιας, Ο βυσσινόκηπος και Ο γλάρος. Ο Ρώσος συγγραφέας μάς φέρνει αντιμέτωπους με τη διάδραση ανθρώπου, περιβάλλοντος και κλίματος. Αποκαλύπτει και υπερασπίζεται με πάθος την περιβαλλοντική, κλιματική και γεωλογική καταστροφή που υφίσταται η φύση από τον άνθρωπο. Θέτει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση στη βάση ενός ηθικού προβληματισμού. Κείμενο, τραγούδια, μουσική μπλέκονται μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα «θεατρικό μουσικό μονόπρακτο» για να μας υπενθυμίσει πως η φύση είναι ένα δώρο για τον άνθρωπο. Κι όταν ο άνθρωπος δεν καταστρέφει τη φύση, η γη ομορφαίνει. Και κατά συνέπεια κι ο άνθρωπος γίνεται κι αυτός με τη σειρά του «όμορφος». Γεμίζει τη ζωή του με ωραία αισθήματα.

Η τέχνη του πολέμου

Ο πόλεμος αποτελεί την έσχατη μορφή σύγκρουσης μεταξύ αντιπάλων. Η δράση Η τέχνη του πολέμου, σε κείμενο και σκηνοθεσία των Κωνσταντίνου Θάνου και Αλκμήνης Καλογήρου, αποτελεί μια αναπαράσταση μάχης πολέμου με τη μορφή επιτραπέζιου παιχνιδιού που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους.

Μινιατούρες στρατιώτες, όπλα μάχης και τεχνικές στρατηγικής νίκης από το ομώνυμο βιβλίο του Σουν Τσου θα ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά γύρω από τις συνέπειες του πολέμου και θα αναδείξουν τα συναισθήματα των θυμάτων, των θυτών και των παρατηρητών. Σε μια εποχή που τα παιχνίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα των παιδιών, η αναλογική αυτή αναπαράσταση χρησιμοποιεί το παιχνίδι σαν όχημα για μια πολύπλευρη και βιωματική προσέγγιση της σύγκρουσης και του πολέμου.

PROMETHEUS 2024 (unbound bodies)

Αντλώντας έμπνευση από τον μύθο του Προμηθέα, ο Σπύρος Κουβαράς συνεχίζει τις χορογραφικές εξερευνήσεις του στη συλλογική μας μνήμη και, με όχημα την κίνηση, τον ήχο και την εικόνα, καταπιάνεται με τον μνημειώδη αγώνα του μυθικού ήρωα, επιχειρώντας να διερευνήσει τους παραλληλισμούς μεταξύ τού τότε και της σύγχρονης ιστορίας. Ο χορογράφος «μεταφέρει» το σώμα στο εύθραυστο παρόν και παράλληλα διαβλέπει να κρύβεται πίσω από τον μύθο ένα όνειρο για το μέλλον. Παίζει με τους ετεροκαθορισμούς του χρόνου ενώ η πρωτότυπη ηλεκτροακουστική μουσική και η surround ηχητική εγκατάσταση συμπαρασύρουν τους ερμηνευτές σε έναν χορό μέσα από τον οποίο αναδύονται μορφές που θυμίζουν τοπία του ασυνείδητου.

Χορογραφική εξέγερση ή απελευθερωτικό μανιφέστο; Το PROMETHEUS 2024 (unbound bodies) προτάσσει την περήφανη ανεξαρτησία ενός ηρωισμού που εξερευνά τα ασυμβίβαστα όρια της φαντασίας και μας δείχνει το σημερινό πεδίο μάχης που είναι ο ίδιος ο πολιτισμός μας. Εστιάζει έτσι στην ανθρωπολογική διάσταση του μύθου, μεταφέροντας στον σύγχρονο, ευμετάβλητο κόσμο ένα κρίσιμο ερώτημα: Μπορεί ο άνθρωπος να σώσει τον άνθρωπο;

Phygital

Το Phygital είναι μια δράση που αποτελείται από ζωντανές οπτικοακουστικές παραστάσεις, στις οποίες γίνεται χρήση ψηφιακών και φυσικών-αναλογικών μουσικών οργάνων, καθώς και ταυτόχρονων ψηφιακών προβολών.

Πιο συγκεκριμένα, το Phygital χωρίζεται σε τρεις ζωντανές μουσικές εμφανίσεις σύγχρονης ηλεκτρονικής μουσικής από τους μουσικούς George Apergis και Alex Retsis, μαζί με συγχρονισμένες ψηφιακές προβολές από την καλλιτεχνική ομάδα DEN. Οι προβολές περιλαμβάνουν εικαστικά χαϊκού, ένα κολάζ περιεκτικών μικροσυνθέσεων που συνδυάζουν οργανικές και συνθετικές μορφές, συνδεδεμένες με μια αποδημητική και απρόβλεπτη αφήγηση.

Την πρώτη ώρα, το κοινό θα βιώσει μια ψηφιακή ζωντανή μουσική παράσταση από τον QEBO (Alex Retsis), που περιλαμβάνει ένα μείγμα ηλεκτροακουστικής και μουσικής, εμπνευσμένη από την αρχιτεκτονική του κάστρου.

Η δεύτερη ώρα σηματοδοτεί τη ζωντανή μουσική εμφάνιση από το project EMEX των George Apergis και Alex Retsis, συνδυάζοντας φυσικά-αναλογικά όργανα με ψηφιακή τεχνολογία και προσφέροντας μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ ψηφιακού και αναλογικού ήχου.

Τέλος, η τρίτη ώρα είναι αφιερωμένη σε μια αναλογική ζωντανή εμφάνιση, κατά την οποία ο καλλιτέχνης George Apergis θα χρησιμοποιήσει αποκλειστικά δίσκους βινυλίου.

Τεχνητή εμπιστοσύνη

Είμαστε οι πρώτοι ένοικοι του πλαισίου «συμβίωσης» ανθρώπων και μηχανών. Οι πειραματισμοί δεν αφορούν πλέον τον διάλογο, αλλά το νέο περιεχόμενο καθαυτό και το επείγον ερώτημα κλιμάκωσης: «Εμείς αντί για Αυτές ή Αυτές αντί Ημών. Εμείς μαζί με Αυτές; Εμείς ως Αυτές ή Αυτές ως Εμείς». Η αναμέτρηση διεξάγεται στο μόνο σημείο που χωράει μία παύση, στο αχαρτογράφητο πεδίο συνάντησης της τεχνητής με τη συναισθηματική νοημοσύνη – αστερισμό του κατακλυσμού της εποχής μας.

Η Τεχνητή εμπιστοσύνη είναι ένα τεχνονουάρ με μουσική γραφή. Η αλληγορία, που διατρέχει το έργο σαν φωτεινή δέσμη, και η τελετουργία ενός ανθρωπομηχανικού event υποβάλλουν τόσο την πύκνωση του μουσικού όσο και τις νόρμες του ομιλούντος θεάτρου. Το λιμπρέτο και η σκηνοθεσία σημαδεύουν την ελλειπτικότητα κάθε Δοκιμασίας χωρίς σκληρά δεδομένα, ενώ η μουσική σύνθεση διαρκώς σχολιάζει τη μηχανική της σύγχρονης διαμεσολάβησης, όπου κανείς δεν ξέρει ποιος/ποια καλείται να μιμηθεί τι – τα δημιουργήματα τις/τους δημιουργούς ή μήπως αντίστροφα;

Γιώργης Ζάρκος: Τρεις πέτρες, μια βιτρίνα κι ένας εγκλεισμός

Ο συγγραφέας Γιώργης Ζάρκος στα τέλη της δεκαετίας του ‘20 έπεσε θύμα λογοκλοπής, καθώς ένα διήγημά του δημοσιεύεται με διαφορετικό όνομα. Αφού προσπαθεί εις μάτην να αποκαταστήσει αυτήν την εις βάρος του αδικία, εν τέλει σπάει τρεις φορές τις βιτρίνες του εκδοτικού οίκου Πυρσός. Η πράξη του αυτή τον οδηγεί με εισαγγελική εντολή στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών για «παρακολούθηση».

Η περιπατητική performance Γιώργης Ζάρκος: τρεις πέτρες, μια βιτρίνα, κι ένας εγκλεισμός, εξαπλωμένη στο Κάστρο της Πάτρας, διερευνά την εμπειρία του εγκλεισμού του συγγραφέα στο Δαφνί και τη σύγκρουσή του με το λογοτεχνικό, πολιτικό, δικαστικό και ψυχιατρικό κατεστημένο της εποχής του.

Ακούγονται αποσπάσματα από τα κάτωθι βιβλία:
* Ζάρκος Γιώργης, Η τρέλα σ’ όλα τα στάδια, εκδ. Κάλβος, Αθήνα, 1981.
* Ζάρκος Γιώργης, Ζωντανά πτώματα, εκδ. Κάλβος, Αθήνα, 1981.
* Ζάρκος Γιώργης, Τέσσερις λίβελοι, εκδ. Φαρφουλάς, Αθήνα, 2007.
* Υφαντής Δημήτρης, Αυτός που έσπασε τις βιτρίνες – Γιώργης Ζάρκος, εκδ. Άγρα, Αθήνα, 2020.

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Υφαντή Δημήτρη για την πολύτιμη βοήθειά του και την απλόχερη παραχώρηση ερευνητικού υλικού.