en

Region: Κρήτη

ΙΚΕΣΙΑ Από την Προσφυγιά στην Προσφυγή.

Ο Ικέτης και η τελετουργία της Ικεσίας αποτελούσαν άγραφους νόμους με θεία προέλευση και προστάτη τους τον βασιλιά των θεών Δία, τον θεϊκό εκείνο πρόσφυγα που ως βρέφος διασώθηκε μετά την προσφυγή της μάνας του Ρέας στο ιερότατο των κρητικών σπηλαίων Ιδαίο Άντρο.

Σε αυτόν τον εμβληματικό χώρο, στην καρδιά του Ψηλορείτη, μέσα από μια καλλιτεχνική και επιστημονική σύμπραξη, μπαίνει ένας ιδιαίτερος στόχος, να προσεγγιστεί η διαχρονική έννοια της Ικεσίας ως προσφυγιάς και προσφυγής με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Στα 1.550 μέτρα υψόμετρο θα επιχειρηθεί ένας συμβολικός θεματικός κύκλος από την προκυμαία της Σμύρνης στους πρόποδες του Ξένιου Δία, που θα περιλαμβάνει δύο θεματικές εισηγήσεις, ένα θεατρικό απόσπασμα από την τραγωδία Ικέτιδες του Αισχύλου, τον μουσικοθεατρικό αυτοσχεδιασμό ΠροσφυΓαία Project και τη μουσική παράσταση του συγκροτήματος του Κρητικού καλλιτέχνη Βασίλη Σκουλά.

Α΄ Μέρος – Θεματικές εισηγήσεις, ομιλητές

«Τα πρώτα χρόνια των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στην Κρήτη, οι συνθήκες διαμόρφωσης μιας νέας καθημερινότητας στη νέα πατρίδα»: Ελένη Ψαραδάκη Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

«Ικέτες Ασύλου – Η πολιτισμική διαχρονικότητα της προσφυγιάς από την προκυμαία της Σμύρνης στους πρόποδες του Ξένιου Δία»: Γιώργης Α. Καλομοίρης Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτιστικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Πολιτικών Πολιτισμικής Δημοκρατίας

 

Β΄ Μέρος – Θεατρικό

Μουσικοθεατρικός και χορευτικός αυτοσχεδιασμός ΠροσφυΓαία Project

Ηθοποιός, περφόρμερ: Μαρία Αθητάκη

Ηθοποιός (ο λόγος του βασιλιά Πελασγού από την τραγωδία Ικέτιδες του Αισχύλου): Μάρκος Γέττος

Μουσικός, μαντολίνο: Βασίλης Δραμουντάνης

 

Γ΄ Μέρος – Μουσική παράσταση

Μουσικό δρώμενο με τον Βασίλη Σκουλά και το συγκρότημά του

Μαντολίνο, τραγούδι: Βασίλης Δραμουντάνης

Λαούτο: Γιάννης Σπαχής

Κιθάρα, βιολί: Ελένη Τορνεσάκη

ΞΕΝΟΣ ΣΜΥΡΝΗ – ΜΟΡΙΑ (100 χρόνια εξέλιξης)

Σμύρνη – Μόρια, εκατό χρόνια εξέλιξης. Η φιλοξενία στην αρχαία Ελλάδα ήταν μια ιερή υποχρέωση και ένα δικαίωμα χωρίς όρους. Από τότε έως σήμερα, το φαινόμενο της αναγκαστικής μαζικής μετακίνησης των πληθυσμών δεν είναι πρωτόγνωρο. Ωστόσο, στα νεότερα χρόνια είναι πρωτόγνωρα σκληρός ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε αυτό το φαινόμενο.

Τι άλλαξε από την αρχαία Ελλάδα έως σήμερα; Τι βίωσαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας ερχόμενοι στην Ελλάδα και πως αντεπεξήλθαν; Πώς τους υποδέχτηκαν οι γηγενείς; Πώς τους αντιμετώπισε το τότε ελληνικό κράτος; Και από την άλλη, πώς αντιμετωπίζονται σήμερα οι πρόσφυγες από την ελληνική κυβέρνηση και τους Έλληνες πολίτες;

Μια «ηλεκτροδυναμική» μουσική αφηγηματική θεατρική περφόρμανς από την ομάδα Scarmi, εμπνευσμένη από μαρτυρίες προσφύγων του τότε και του σήμερα, σε συνδυασμό με αρχαία κείμενα, λογοτεχνικά κείμενα, ποίηση, ηχητικά ντοκουμέντα, σωματικότητα και ζωντανή μουσική.

Limen – Μια μουσική performance για τη μνήμη του μέλλοντος

Η Μικρασιατική Καταστροφή και οι πληθυσμιακές ανταλλαγές που την ακολούθησαν οδήγησαν σε μια πολιτισμική ώσμωση που άλλαξε τη ζωή και την ιστορία των κατοίκων της Κρήτης.

Η παράσταση αφορμάται από εικόνες άφιξης και υποδοχής, αποχωρισμού και εγκατάλειψης σε αυτό το κομβικό σημείο ενός λιμανιού. Τα λιμάνια, σημεία μεταιχμιακά για ανθρώπους σε αναζήτηση καταφυγίου, ορμητηρίου, διαφυγής, ταυτότητας, πατρίδας.

Πρόσφυγες του τότε και πρόσφυγες του τώρα, απόγονοι προσφύγων και ντόπιοι που τους υποδέχτηκαν, έγγραφα, δημοσιεύσεις, λογοτεχνικά αποσπάσματα, ποιήματα, τραγούδια, μαρτυρίες έρχονται στο φως για να αφηγηθούν στους θεατές μια ιστορία που εμπλέκει λαούς και πολιτισμούς μέχρι σήμερα. Ένας σύγχρονος Χορός ανθρώπων επί σκηνής «παγιδεύεται» ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα σε μια πορεία εξερεύνησης που ακολουθεί τα ίχνη της κοινής αεικίνητης ανθρώπινης εμπειρίας.

Κοινός τόπος – Αυτοί που έφυγαν, αυτοί που ήρθαν

Πώς μοιάζουνε οι άνθρωποι! Άμα τους αφήνουμε ελεύθερους αμέσως ενώνονται, αγαπιούνται.

Γλώσσα. Μια γέφυρα που φτάνει στην καρδιά του συνομιλητή και δημιουργεί δεσμό και δέσμευση μαζί… Ε, και το φαΐ! Τρεις γενιές. Μικρασιάτες και Τουρκοκρητικοί συναντιούνται σε έναν κοινό τόπο, το τραπέζι. Μαγειρεύουν. Νοσταλγούν.

Νοσταλγία είναι πράμα παλιό που θυμάσαι. Ιστορία είναι πράμα παλιό που δε θυμάσαι. Με βγάλανε οι γονείς Οζλέμ, θα πει «νοσταλγία», για την πατρίδα που νοσταλγούν και Πελαγία για το πέλαγο που μας ενώνει…

Τι είναι πρόσφυγας; Ταυτότητα; Πατρίδα; Ποιος ο κοινός τόπος; Μες στην πολυπλοκότητα πολιτικών αποφάσεων μπορούν να ακουστούν τέτοιοι ψίθυροι;

Ένα έργο βασισμένο στις μνήμες μας και στις αφηγήσεις που κατέγραψε η Μαρία Τσιριμονάκη στο βιβλίο της Αυτοί που έφυγαν, αυτοί που ήρθαν.

Πάροδος

Η Εταιρεία Θεάτρου ΜΝΗΜΗ, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, επιστρέφει στην ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών μέσα από την εμβληματική «Πάροδο» του Κοσμά Πολίτη, κεφάλαιο που παρεμβάλλεται στη μέση του μυθιστορήματός του Στου Χατζηφράγκου και μας «εισάγει» στη μεγαλύτερη τραγωδία που βίωσε ο ελληνισμός από γενέσεως ελληνικού κράτους.

Η λογοτεχνική αξία του είναι απαράμιλλη, καθώς καταφέρνει να λειτουργήσει στη φαντασία μας τόσο μεταφορικά σε σχέση με την αξία και την ομορφιά ενός τόπου όσο και κυριολεκτικά, μεταφέροντάς μας στο επίκεντρο της τραγωδίας που εκτυλίχθηκε τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου του ’22 στην παραλία της Σμύρνης.

Η θεατρική παραγωγή συνδυάζεται με την πρωτότυπη μουσική του πιανίστα-συνθέτη Δημήτρη Ντρουμπογιάννη, η οποία και θα εκτελείται ζωντανά επί σκηνής από τρεις μουσικούς.

Το πράσινο δεν μένει πια εδώ

H παράσταση Το πράσινο δεν μένει πια εδώ σε κείμενο και σκηνοθεσία Νίκου Δαφνή βασίζεται στο παρακάτω εύρημα: Ένας διάσημος περιβαλλοντολόγος φτάνει στον χώρο για να κάνει μια διάλεξη σχετική με το περιβάλλον, διακόπτοντας την πρόβα κάποιων ηθοποιών που ετοιμάζουν μια θεατρική παράσταση. Ο «καθηγητής» τούς προτείνει να αυτοσχεδιάσουν (σαν καλλιτέχνες) πάνω σ’ αυτά που ο ίδιος (σαν επιστήμονας) θα ήθελε να αναφέρει στη διάλεξή του. Και η παράσταση αρχίζει…

Το έργο σχετίζεται με την υποβάθμιση της ζωής μας από την ασύδοτη βιομηχανική ανάπτυξη και από τη βάναυση και ατιμώρητη εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος. Η μόλυνση των υδάτινων πόρων, η αλόγιστη αποψίλωση των δασών, η εισβολή της χημείας στη διατροφική αλυσίδα, η εξαφάνιση ελεύθερων χώρων στις πόλεις κ.ά. είναι προβλήματα αναγνωρίσιμα στους θεατές κάθε ηλικίας. Η επιλογή της παλιάς γνωστής σκηνοθετικής φόρμας «θέατρο μέσα στο θέατρο» ενθαρρύνει τα παιδιά-θεατές να συμμετέχουν στη δράση.

Οι τέσσερις εποχές

Το έργο Οι τέσσερις εποχές αποτελεί μια ευφάνταστη απεικόνιση των εποχών που θα εισαγάγει τα παιδιά στις έννοιες της εναλλαγής των φυσικών φαινομένων και του πώς αυτή επηρεάζει τη φύση αλλά και την ίδια τη ζωή. Μέσα από τους χιουμοριστικούς διαλόγους, το τραγούδι, τον χορό αλλά και τα βίντεο θα περάσουν τα μηνύματα με έναν ζωντανό και χαρούμενο τρόπο.

Το κείμενο που έγραψε ειδικά για την παράσταση η Χλόη Μάντζαρη δίνει την ευκαιρία στον κάθε ηθοποιό να συστηθεί και να προσωποποιήσει την κάθε εποχή. Αν και δεν μπορεί κανείς να λύσει άμεσα το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, μπορεί όμως να υποδείξει στα παιδιά τον τρόπο για να εξοικειωθούν με το πρόβλημα, να συνδεθούν με την καθημερινότητά της και να ανακαλύψουν τρόπους για να αναλάβουν δράση. Εντέλει, να φύγουν από την παράσταση πιο υπεύθυνα πρόσωπα αλλά και με την ελπίδα ότι ο πλανήτης μπορεί να σωθεί. Οι στίχοι των τραγουδιών, λυρικά καμωμένοι, ακολουθούν το ίδιο ύφος. Η πρωτότυπη μουσική του Ευριπίδη Ζεμενίδη κάνει πιο ανάλαφρο το θέαμα ενώ παράλληλα δίνει αφορμές για χορευτικά μέρη.

Περί της φύσης των πραγμάτων

Ο συνδυασμός τής μεταξύ μύθου και ιστορίας προσωπικότητας του Επιμενίδη και του φιλοσοφικού ποιητικού έργου Περί της φύσης των πραγμάτων του Λουκρητίου αποτέλεσε την έμπνευση της φετινής καλλιτεχνικής συνάντησης στο διαχρονικό πολιτιστικό κύτταρο του Ιδαίου Άντρου. Η φετινή πολιτιστική συνάντηση αναπτύσσεται γύρω από τον πυρήνα σύνθεσης των πολυδιάστατων μορφών τέχνης εμπνευσμένων από τη φιλοσοφία επαναπροσέγγισης της Φύσης και της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος. Με εφόδια διαφορετικές μορφές τέχνης και τεχνικές ή χειροτεχνίες που αναπτύχθηκαν διαχρονικά στον Κρητικό Πολιτισμό. όπως η υφαντική, η αγγειοπλαστική και η ξυλοτεχνία, τα εικαστικά, το θέατρο και η κυρίαρχη μουσική παραγωγή, ο Επιμενίδης ΙΙ «αφυπνίζεται» γύρω από την έννοια της προσφοράς του ανθρώπου στο περιβάλλον στο οποίο ζει, δημιουργεί και εξελίσσεται.

Η εκδήλωση Περί της φύσης των πραγμάτων θα εκτείνεται σε τρεις θεματικές ενότητες ξεκινώντας από τις απογευματινές ώρες (18:30-19:00), με την επιδιωκόμενη ολοκλήρωσή της να πραγματοποιείται μέχρι τις 22:00. Αναλυτικά:

Παρουσίαση: Μίρκα Σκουλά (Πολιτιστική διαχειρίστρια, Πανεπιστήμιο UCL)

Ανοιχτή έκθεση χειροτεχνίας στους τομείς της αγγειοπλαστικής, της ξυλογλυπτικής και της υφαντικής.

Συμμετέχουν: Γιώργος Δαλαμβέλας (αγγειοπλαστική, Κεραμείο Μαργαρίτες Ρεθύμνου), Μανώλης Ξυλούρης, Αριστέα Ξυλούρη (υφαντική, Παραδοσιακοί αργαλειοί, Ανώγεια), Στέφανος Πλουσής (ξυλογλυπτική, Ανώγεια)

PandemonCracy – Οι Πανικός της εποχής στο Παν-δαιμόνιο της Φύσης

Παρουσίαση εικαστικού δρώμενου του καλλιτέχνη Γεώργιου Μπούνια και του ηθοποιού Γιάννη Αθητάκη, με έμπνευση τον Ομηρικό ύμνο στον θεό Πάνα σε έναν συνδυασμό εικαστικής και θεατρικής αποτύπωσης.

Ένα πρωτόλειο μουσικό αφιέρωμα εμπνευσμένο από τη φύση και το περιβάλλον στο μεγαλύτερο εύρος των εκφάνσεών του.

Συμμετέχουν: Κώστας Φασουλάς (στιχουργός), Γιάννης Καλομοίρης (μουσικός δημιουργός, λαούτο), Ιωάννα Καλογεράκη-Καλομοίρη (μέτζο σοπράνο), Ερήνη Τορνεσάκη (μουσικός, ερμηνεύτρια, επίκουρη καθηγήτρια στο Μουσικό Κολλέγιο Berklee της Βοστώνης), Ηλίας Ζούτσος (σολίστ στο κλασικό βιολί, λυράρης, διδάκτωρ Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής), Bernardo Isola (μουσικός δημιουργός, λαούτο, υποψήφιος διδάκτορας σε ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος)

Βυσσινόκηπος ή Στον κήπο του μουσείου

Μια παράσταση ως αρχιτεκτονική ανασύσταση της μνήμης με συντεταγμένες βιωμάτων και κομμάτια διάσπαρτα του βιότοπου. Μια ιστορία επιστροφής, στο σπίτι των παιδικών χρόνων, στον κήπο μιας εσωτερικής ομορφιάς και αθωότητας, ως ο μοναδικός τρόπος να αντλήσουμε ελπίδα για να φτιάξουμε «άλλες κερασιές». Οι τελευταίοι κληρονόμοι θα αποπειραθούν την ανασύσταση ενός χαμένου επίγειου παραδείσου μέσω της τοπογραφίας της μνήμης. Όταν το σπίτι δεν είναι πια εδώ. Και όταν ο κήπος δεν είναι πια εδώ… θα αναγκαστούν να ανθίσουν οι ίδιοι, ο ένας για τον άλλον. Μια μικρή ωδή στην προσωπική απώλεια. Για κάθε απώλεια. Για όποιον και ό,τι λείπει. Για τον ίδιο τον χαμένο παράδεισο. Η νοσταλγία μιας ευτυχίας. Η ζωή ως δυνατότητα που, αν τραγουδηθεί, αν χορευτεί, αν ομολογηθεί, μπορεί και να μας οδηγήσει στη λύτρωση. Ένα ανέκδοτο, μια αστεία ιστορία, μια φάρσα για την αποτυχία του Θεού να μας δώσει μια ζωή που να διαρκεί αιώνια.

Πνοές σε τρεις χορδές

Η Γεωργία Νταγάκη, δεξιοτέχνης της κρητικής λύρας και ερμηνεύτρια, με μεγάλη γνώση της ελληνικής μουσικής, συνομιλεί επί σκηνής με τον Τάκη Χρυσικάκο σε μια μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο Πνοές σε τρεις χορδές, όπου η μουσική και τα τραγούδια συνδιαλέγονται με την ποίηση και την πεζογραφία. Οι δύο καλλιτέχνες ενώνουν τις δυνάμεις τους σε μια φωνή αφύπνισης για όσα διακυβεύονται στο κατώφλι της κλιματικής αλλαγής και των μη αναστρέψιμων συνεπειών της: μαζί με τη θάλασσα, τα δάση και τον ουρανό, κινδυνεύουμε να απολέσουμε και το σπουδαίο εκείνο κομμάτι της εθνικής μας κληρονομιάς που εμπνέεται από αυτά, αφού οι αναφορές στη φύση, τόσο στη μουσική όσο και στη λογοτεχνία, θα γίνονται ολοένα και πιο ανοίκειες για κάθε επόμενη γενιά. Αντιστεκόμαστε με μια γιορτή αφιερωμένη στη φύση και την αναπαράστασή της στην ελληνική μουσική και τη λογοτεχνία.