Event Category: Μουσική

Οι πολιτείες του Λεό Ραπίτη

Η μυθιστορηματική ζωή του Έλληνα συνθέτη των τριών ηπείρων και των πέντε θαλασσών ξεδιπλώνεται μέσα από μουσικές, από εικαστικές ψηφίδες, αντανακλώντας τον πυρήνα της περιόδου που τον γέννησε. Γιατί ο συνθέτης Λεό Ραπίτης, παιδί μια εποχής αλλόκοτης απελευθερωμένης, πριν το ναζιστικό σύννεφο σκεπάσει την Ευρώπη, βρέθηκε στην Αγγλία των αισθαντικών τροβαδούρων , του Νόελ Κάουαρντ , του Ivor Novello, των μιούζικαλ, μεταγγίζοντας στα καθ’ημάς (ίσως ο πρώτος και ο μόνος στην Ελλάδα ) κάτι από τη γοητεία της Γηραιάς Αλβιώνας του μεσοπολέμου.

Μια αινιγματική μορφή της ελληνικής μουσικής σκηνής της προπολεμικής αλλά και μεταπολεμικής περιόδου, με τραγούδια που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο, οι αδερφές Καλουτά, o Nίκος Γούναρης, ο Πάνος Βισβάρδης, συνεχίζει να κεντρίζει τολμηρά το σήμερα με τα κρυμμένα του χθες…Άραγε διέκρινε το κοινό της εποχής του τα δικά του πάθη πίσω από τις νότες; Οι μελωδίες του, που συνδέθηκαν με ιστορικές στιγμές και την ευαισθησία μιας ολόκληρης εποχής, παραμένουν ζωντανές, επαναπροσεγγίζονται από σύγχρονους καλλιτέχνες και βρίσκουν νέα νοήματα στη σημερινή μουσική πραγματικότητα. Το έργο του Ραπίτη αποτελεί απόδειξη ότι η μουσική, όταν συνομιλεί με την ιστορία, παραμένει διαχρονική.

Ο Μιχάλης Παπαπέτρου, μαέστρος, πιανίστας και διευθυντής της Χορωδίας της Ερτ, επιχειρεί να συστήσει ξανά τις επιτυχίες του Λεό Ραπίτη, φωτίζοντας μέσω των τραγουδιών το προσωπικό ταξίδι του συνθέτη, από την Αθήνα, στο Μάντσεστερ, την Παλαιστίνη, την Νέα Υόρκη και τέλος στο Βελγικό Κονγκό, όπου δίνει τέλος στη ζωή του θεωρώντας εσφαλμένα ότι σκότωσε τον εραστή του.

Η ενορχηστρωτική προσέγγιση συνδιαλέγεται με τα γνώριμα ηχοχρώματα της εποχής, προσθέτοντας ένα πολυφωνικό σύνολο που τονίζει όλα τα τζαζ στοιχεία της μουσικής του.

Η ιστορία του Λεό Ραπίτη συγκινεί: ένας άνθρωπος που αρχικά πιέστηκε από την οικογένειά του να ακολουθήσει έναν δρόμο που δεν ήταν δικός του , αλλά τελικά τον κέρδισε η μουσική. Ο «Αποδομημένος Αργαλειός» λειτουργεί ως ένα σύμβολο αυτού του ταξιδιού. Αυτό το παραδοσιακό εργαλείο ύφανσης γίνεται ένας τόπος απελευθέρωσης. Το ύφασμα ξηλώνεται, οι χορδές εμφανίζονται, η μουσική βρίσκει ξανά τον δρόμο της.

Δεν είναι εποχή για ποίηση – Νίκος Εγγονόπουλος

Ο Εγγονόπουλος έχει αφήσει το αποτύπωμά του στο παλίμψηστο της νεοελληνικής ταυτότητας με ένα έργο που αντέχει στον χρόνο. Οξύτητα ποιητικού λόγου, εικαστική διεισδυτικότητα, αποθέωση του χρώματος, ελευθερία, γενναιότητα, «τρέλα» για ζωή και έρωτα. Υπερασπίστηκε το ρεύμα του υπερρεαλισμού με πάθος και πείσμα, συνομίλησε με την παράδοση με γνώση και τόλμη, οδεύοντας αέναα σε μια συνεχή υπέρβαση.

Δανειζόμαστε τον στίχο του «Δεν είναι εποχή για ποίηση…» για μια παράσταση γεμάτη μουσική και ποίηση, στο επισκέψιμο μνημείο της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Τορνικίου, κοντά στη Δεσκάτη Γρεβενών. Ο Σωκράτης Σινόπουλος υπογράφει την πρωτότυπη μουσική και συνδράμει μουσικά με το κουαρτέτο του. Ο αρχέγονος ήχος της λύρας συναντά την τζαζ και τη σύγχρονη μουσική.

Η σπουδαία Ρένη Πιττακή και ο Κώστας Βασαρδάνης ερμηνεύουν και συνομιλούν με τους μουσικούς, στις όχθες του Αλιάκμονα, λουσμένοι σε ένα μαγικό φως με φόντο αγριολούλουδα, ήχους πουλιών, αντανακλάσεις νερού.

Μνήμης Περάσματα

Ο ξεριζωμός αποτελεί μια τραυματική εμπειρία από το παρελθόν που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, επηρεάζοντας γενιές ολόκληρες και διαμορφώνοντας τις ταυτότητες και τις ιστορίες τόσο των ατόμων όσο και των κοινωνιών. Η μουσική οπτικοακουστική δράση Μνήμης περάσματα εξερευνά τον διαχρονικό δεσμό του ελληνισμού με τον εκπατρισμό. Μέσα από έναν συνδυασμό τραγουδιών, αφηγήσεων και ψηφιακής οπτικοακουστικής τέχνης, ανασύρονται ιστορικές μνήμες και ο πόνος του ξεριζωμού, μετατρέποντας τα τραγούδια σε ζωντανά ντοκουμέντα της συλλογικής μνήμης.

Τραγούδι αχειροποίητο: Ο κυρ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ανάμεσα μας

Η μουσικοθεατρική παράσταση Τραγούδι αχειροποίητο: Ο κυρ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ανάμεσά μας έχει ως θέμα την ανάδειξη της διαχρονικότητας του παπαδιαμαντικού έργου μέσα από τον συνδυασμό της θυμοσοφικής και παράλληλα λόγιας διάστασης του λόγου του και της πέραν των ορίων του χρόνου διηνεκούς προσληψιμότητάς του από τις παλιότερες, τις τωρινές και τις μέλλουσες γενιές των Ελλήνων. Ορχηστρικά και μελοποιημένα ποιήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Ηλία Κατσούλη και του Θωμά Κοροβίνη, κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Ανδρέα Εμπειρίκου, καθώς και αποσπάσματα από τη νουβέλα του Θωμά Κοροβίνη Το αγγελόκρουσμα. Η τελευταία νύχτα του κυρ-Αλέξανδρου σε πρωτότυπες μουσικές δημιουργίες του συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη.

Τα λουλούδια που βλέπουν

Τα λουλούδια είναι σιωπηλοί μάρτυρες της θυσίας από την αρχή του κόσμου. Στα μοιρολόγια, στις μπαλάντες του Μεσαίωνα, στις λαϊκές δοξασίες, άνθη αιώνια γεννιούνται από ιστορίες αγάπης και αίματος. Από τον Νάρκισσο και τα ρόδα του Μεσαίωνα μέχρι την παπαρούνα (σύμβολο μνήμης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ άλλων), τα λουλούδια, με τις ιστορίες που βλέπουν, μας διαμορφώνουν, μας εμπνέουν, μας οδηγούν στις καινούριες, δικές μας ιστορίες. Από τα δημοτικά τραγούδια έως τους μεσαιωνικούς θρύλους, τα λουλούδια αναδύονται εκεί όπου η θυσία χαράζει ανεξίτηλα τη μνήμη.

Οι Alcedo Folk Band μας οδηγούν σε ένα ηχητικό και αφηγηματικό μονοπάτι, όπου η λαϊκή παράδοση συναντά τη σύγχρονη μουσική δημιουργία. Ο ελληνικός και ο ευρωπαϊκός πολιτισμός γεφυρώνονται με πολύτιμα υλικά από τη δημοτική ποίηση, τη μυθολογία και τη μεσαιωνική παράδοση.

Ιώ: στο βουνί των μεγάλων θεών

[…] Ο μύθος προσπαθεί να εξηγήσει το ανεξήγητο.
Μιας και προέρχεται από ένα αίτιο αληθινό, πρέπει και πάλι να τελειώσει στο ανεξήγητο.
Προμηθέας του Φραντς Κάφκα _ Μτφ.: Γ. Καρτάκης (2018)

Σε μια εποχή όπου ο χρόνος επιταχύνεται, η συλλογικότητα θρυμματίζεται και η βιωμένη εμπειρία υποκαθίσταται από την πληροφορία, η σκηνική μουσική σύνθεση Ιώ: στο βουνί των μεγάλων θεών εμπνέεται και εφορμάται από το μυστήριο του νησιού της Σαμοθράκης και διερευνά την πίστη ως τόπο ιδεών, συγκρούσεων και συνδέσεων. Μια σύγχρονη διαβατήρια τελετουργία για τη φωτιά του πολιτισμού μας, την απανθρωπιά του ανθρώπου και την αλληλεγγύη, με βασικό υλικό τον Προμηθέα δεσμώτη του Αισχύλου. Εκκινώντας από εθιμοτυπικά σχήματα ενός παραδοσιακού γάμου συναντάμε έναν έρημο πια Προμηθέα. Ο ιερός γάμος που προορίζεται για τη νύφη-Ιώ δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Καμιά και κανένας από τους παρευρισκομένους δεν γνωρίζει πια το τελετουργικό.

Ο κορυφαίος του Χορού τραγουδά την αδυναμία των ανθρώπινων κοινωνιών και τους πόνους του Τιτάνα που τιμωρείται για τα δώρα που έδωσε στην ανθρωπότητα. Οι μουσικές συνθέσεις των People of the Wind δίνουν το έδαφος στα μέλη του Χορού να αναζητήσουν νέες ερμηνείες του μύθου και της ιστορίας. Υπάρχουν άραγε άλλοι τρόποι συσχέτισης πέρα από αυτούς που αναπαράγουμε;

Μόλις κοιμηθεί το κύμα

Μέσα στο Ιτς Καλέ, κοντά στον τάφο του Αλή Πασά, πέντε γυναίκες αφηγούνται την ιστορία της Κυρα-Φροσύνης και των δεκαεπτά δολοφονημένων γυναικών στη λίμνη των Ιωαννίνων. Τέσσερις γυναίκες, μόνο με τις φωνές τους, τραγουδούν ηπειρώτικα τραγούδια, ενώ μια ερμηνεύτρια αναλαμβάνει τον ρόλο της Ευφροσύνης, εξιστορώντας μας τη ζωή που δεν έζησε, τα όνειρα και τα βιώματά της.

Ο διάλογος αυτός ξεδιπλώνει το κουβάρι της ιστορίας, φτάνοντας στο αύριο, εκεί όπου οι πέντε γυναίκες ελπίζουν να ζήσουν τη ζωή που στερήθηκαν. Στο τέλος, η ίδια η Ευφροσύνη μονολογεί για την ομορφιά της ζωής, κάνοντας μια έκκληση κατανόησης για τα λάθη που έκανε όσο ζούσε. Ακολουθώντας την ηπειρώτικη παράδοση, παρακολουθούμε έναν διάλογο μουσικής και αφήγησης, που σκοπό έχει τη θύμηση γεγονότων τα οποία μπορούν να γίνουν στο σήμερα έμπνευση και διδαχή, ενώ ταυτόχρονα φέρνουν τις νεότερες γενιές σε επαφή με την ιστορία του τόπου μας.

* Στην παράσταση ακούγονται τα κομμάτια: «Μόλις κοιμηθεί το κύμα» (παραδοσιακό Β. Ηπείρου), «Κίνησα να ρθω ένα βράδυ» (παραδοσιακό Πολύτσανης Πωγωνίου), «Ο Γιάννος και η Μαριγώ» (Παραδοσιακό Κτισμάτων Πωγωνίου), «Μαύρη ήταν καρότσα» (Αλιστράτη Σερρών), «Την άμμο, άμμο πήγαινα» (Παραδοσιακό Πωγωνίου), «Νανούρισμα Καππαδοκίας» (Καππαδοκία)

Παρόλες: Πώς τα τραγούδια του χθες συνομιλούν με το σήμερα;

Η μουσική παράσταση Παρόλες: Πώς τα τραγούδια του χθες συνομιλούν με το σήμερα; από το μουσικοθεατρικό σχήμα «Κατά-φωνή» καταπιάνεται με τη θεσμική και κοινωνική λογοκρισία σε τραγούδια από το 1930 ως το 1980. Ένα σύγχρονο μουσικό σύνολο συναντά ένα μπουλούκι «από τα παλιά». Κουβεντιάζουν μεταξύ τους για τη λογοκρισία, την ελευθερία έκφρασης και την πολιτική ορθότητα στα τραγούδια.

Το ρεπερτόριο περιστρέφεται γύρω από ερωτήσεις όπως: Τι σκέφτεται μια προσφυγούλα μασουλώντας ανθούς κανέλας; Γιατί μια μαύρη Φορντ περιμένει την Αλεξάνδρα και την Ευλαμπία; Πώς ακούστηκαν τα μαλαματένια λόγια, όταν νύχτωσε χωρίς φεγγάρι; Γιατί θα κλείσω τα μάτια; Πώς οι οπερέτες και τα ρεμπέτικα φλερτάρουν με τον σεξισμό, την πατριαρχία και τον σουρεαλισμό; Στίχοι, εικόνες και ήχοι πλέκονται με ζωντανή μουσική και αφηγήσεις, γεμάτες άβολες σιωπές και ηχηρές παρόλες. Άραγε, όταν η Χασκίλ, ο Βαμβακάρης και ο Τσιτσάνης είπαν «άσε πλέον τις παρόλες, σου ’ξηγήθηκα», αναρωτήθηκαν αν οι παρόλες τους θα λογοκριθούν, θα αλλάξουν ή θα παραμείνουν ίδιες, παρ’ όλα αυτά;

* Παρόλες: λέξη με λατινικές ρίζες, συνώνυμη με τις «παχιές λέξεις» και τις «φλύαρες κουβέντες».

Έλα και τράβα τη σκεπή, να φύγω να πετάξω…

Ο Μανώλης Μητσιάς κάλεσε την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, την κορυφαία Ελληνίδα ηθοποιό, να αποδώσουν μαζί τραγούδια που συνθέτουν τη συλλογική μας μνήμη και την εμψυχώνουν στους καλούς και στους σημερινούς δυστοπικούς καιρούς. Ένα αφιέρωμα από καρδιάς στους ποιητές των τραγουδιών και μέσα από αυτό μια ολοκάθαρη μουσική διαδρομή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ελλάδας.

O αξεπέραστος Μανώλης Μητσιάς συναντιέται στη σκηνή με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, η οποία απαγγέλλει στίχους των ποιητών και τραγουδά για πρώτη φορά επί σκηνής. Τραγούδια σε στίχους των Νίκου Γκάτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Γιάννη Ρίτσου, Μάνου Ελευθερίου, Λευτέρη Παπαδόπουλου, των ποιητών που έδωσαν τον κανόνα του καλού ελληνικού τραγουδιού.

Η ποίηση στη μουσική – Κρυμμένη Ποίηση | Μυστική Συναυλία

Έχοντας εμπνευστεί και μελοποιήσει μοναδικά ποιήματα σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών, το θρυλικό συγκρότημα Υπόγεια Ρεύματα θα πραγματοποιήσει μια ξεχωριστή συναυλία η οποία, με στόχο τη συνολική παρουσίαση αυτών των εξαιρετικών πρωτότυπων συνθέσεων, νέων και παλαιότερων, ειδικά διαμορφωμένων για τη «μυστική» συναυλία, θέτει τις βάσεις για συζήτηση, έμπνευση και εξέλιξη της λογικής σύνδεσης της κλασικής μας κληρονομιάς με τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.

Παράλληλα, η εικαστικός Ρένα Παπαγεωργίου εκθέτει τις δημιουργίες της, απεικονίζοντας τις προσωπογραφίες σπουδαίων ποιητών και ποιητριών μας με τη μοναδική αφηρημένη αλλά γεμάτη σεβασμό και ενδιαφέρον τεχνοτροπία της. Οι καλλιτέχνες, με τις μελοποιημένες ποιητικές συνθέσεις και τις εικαστικές απεικονίσεις, αντιμετωπίζουν το παρελθόν ως μια δημιουργική συνθήκη η οποία αποτελεί την έμπνευση αυτής της δράσης αφιέρωμα στην ποίηση και στην καλλιτεχνία, μέσω μιας ατμοσφαιρικής συναυλίας που θα προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στο κοινό.