Σπάνια στρατοπεδικά εκθέματα παρίστανται στον ιστορικό χώρο Κόδρα της Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη. Με τη συνδρομή μιας πεπειραμένης ξεναγού θα υπάρξει περιήγηση στα διάφορα «νεκροταφεία δωματίων». Η σιωπή των συμμετεχόντων είναι επιθυμητή – τα δωμάτια μαρτυρούν τα μυστικά τους και τους πόθους τους υπό τον όρο της απόλυτης σιωπής. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει άλλο δρώμενο, η κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του «άγνωστου» στρατιώτη. Είναι η στιγμή που ο «άγνωστος» μάρτυρας θα εξομολογηθεί σε άγνωστους περιηγητές το αναπάντεχο τέλος της διαδρομής του. Σύντομη στάση μπροστά στον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Το μόνο έκθεμα του στρατοπέδου που επιτρέπεται να συνομιλεί με τα πουλιά και τα συρματοπλέγματα. Τέλος της διαδρομής, αρχή μιας νέας. Ελπίδα και ευχή, η τέχνη να ξορκίσει τα κουφάρια και να αναθερμάνει ειρηνικά την ανθρώπινη συλλογικότητα σ’ εκείνα τα γηραλέα στρατόπεδα της πόλης που την προσδοκούν καρτερικά εδώ και πολλά χρόνια. Τα παλιά στρατόπεδα ομολογούν ανάσταση στον καθημερινό επικήδειο των πόλεών μας.
Το εικοσαμελές μουσικό σχήμα Ορχήστρα Βιολιώνε, σε σύμπραξη με το δημοφιλές μουσικό ντουέτο των Βασίλη Σκούτα και Δημήτρη Μηταράκη, προσεγγίζει για πρώτη φορά στην καλλιτεχνική του πορεία το φλέγον ζήτημα της κλιματικής κρίσης και την επίδρασή της σε πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο, με τον δικό του εναλλακτικό τρόπο ερμηνείας, διασκευάζοντας ενδεικτικά κομμάτια της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και του ρεμπέτικου της περιόδου του γραμμοφώνου (1900-1960). Αναδεικνύει μια ρομαντική αλλά ταυτόχρονα επικοινωνιακή και εξωστρεφή διάθεση, με στοιχεία τόσο της παλαιάς όσο και της νέας τεχνοτροπίας.
Στη συναυλία με τίτλο Κρίσεις από το ιστορικό παρελθόν στο σήμερα η Ορχήστρα Βιολιώνε υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιάννη Ζαρία, επίκουρου καθηγητή βιολιού στο ομώνυμο τμήμα του ΤΜΕΤ, θα παρουσιάσει ένα μοναδικό μουσικό ταξίδι από το παρελθόν στο μέλλον με άφθονη αυτοσχεδιαστική διάθεση και δημιουργώντας μια δυναμική συνέχεια του παλαιού με τον σύγχρονο τρόπο ερμηνείας των τοξωτών εγχόρδων.
Ο Σωκράτης Σινόπουλος και ο Βασίλης Κώστας, δυο από́ τους σημαντικότερους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες μουσικούς, καταθέτουν μια δυναμική́ και πρωτότυπη μουσική παράσταση με τίτλο Στροβιλισμοί στο Αιγαίο, στην οποία εξερευνούν τις δυνατότητες συνδυασμού́ δύο ιστορικών για τον ελληνικό́ χώρο μουσικών οργάνων, της λύρας και του λαούτου. Με αφετηρία τις μεσογειακές παραδόσεις και όχημα τις αυθεντικές συνθέσεις και τους διαδραστικούς αυτοσχεδιασμούς τους, δημιουργούν σύγχρονα μουσικά́ τοπία σε πραγματικό́ χρόνο, προσφέροντας μια σπάνια ακουστική́ εμπειρία.
Το ντουέτο συνοδεύεται με εντυπωσιακό live drawing από τον Soloύp, ο οποίος αποτυπώνει και συμπληρώνει τις ιστορίες και τους τόπους από τους οποίους εμπνέονται οι μουσικές συνθέσεις. Με τα σκίτσα του δημιουργεί και καταστρέφει σε πραγματικό χρόνο μπροστά στα μάτια του θεατή και τοποθετεί μια ιστορία εικόνων παράλληλα και σε αντιπαράθεση.
Το τελικό αποτέλεσμα αποτυπώνει τη γόνιμη σύγκρουση του νέου με το παλιό, καθώς και τη δημιουργική αντιπαράθεση, αλληλεπίδραση και εντέλει συγχώνευση σε ένα ομογενοποιημένο σύνολο, διαφορετικών μουσικών παραδόσεων και τεχνοτροπιών.
Μια spatial performance βασισμένη στο Das Lied von der Erde του Γκούσταβ Μάλερ
Ο διεθνώς καταξιωμένος αρχιμουσικός Γιώργος Ζιάβρας και η διακεκριμένη σκηνοθέτις Σοφία Πάσχου, παρουσιάζουν το έργο Τραγούδι στη γη, στο πλαίσιο του προγράμματος 2024 του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός».
Στο Τραγούδι στη γη, οι μουσικοί του συνόλου ακροβολίζονται σε καίρια σημεία της βασικής περιπατητικής διαδρομής του νησιού του Αγίου Αχιλλείου της Μικρής Πρέσπας και ερμηνεύουν σολιστικά έργα των Billone, Xenakis, Murail, Saariaho, Yun, Hosokawa κ.ά. Η πορεία θα καταλήξει στον τόπο της τελετουργίας-συμφιλίωσης, στο μισογκρεμισμένο κοίλο της βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου, όπου θα ακουστεί το Τραγούδι της γης του Γκούσταβ Μάλερ [Das Lied von der Erde, μεταγραφή Σαίνμπεργκ] σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση.
Η ελεύθερη περιπλάνηση του θεατή στο φυσικό τοπίο και η σχεδόν τυχαία συνάντησή του με σολιστικές μουσικές μινιατούρες σύγχρονης μουσικής των τελευταίων δεκαετιών τον τοποθετεί σε πρώτο πλάνο, σχεδόν στο κέντρο μιας αντίφασης. Όσο προχωρά όμως, συνειδητοποιεί πως ό,τι γίνεται με ενσυναίσθηση και σεβασμό μπορεί να συμβιώνει. Η σύγκρουση σιγά σιγά ξεφτίζει. Στο τέλος της διαδρομής, o Μάλερ ηχεί στη βασιλική του 10ου αιώνα και, όπως δύει ο ήλιος, ο θεατής δεν αγαπά μόνο αλλήλους, αλλά και τον εαυτό του.
Το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου Ερωτόκριτος βρίσκει μια νέα, πιο ελεύθερη διάσταση, μέσα σε μια μουσική παράσταση με αφήγηση και εικαστικό μέρος, προκειμένου ο θεατής να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την πλοκή του. Ειδικότερα η μουσική της παράστασης εστιάζει σε σύγχρονες, πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις και σε μια πολυδιάστατη ενορχηστρωτική προσέγγιση, οι οποίες προκύπτουν από τη συνεργασία, τη συλλογικότητα και τις διαπολιτισμικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των καλλιτεχνών, στοιχεία που διαχρονικά χαρακτηρίζουν το έργο του Μουσικού Εργαστηρίου Λαβύρινθος.
Το έργο Χιονάτες είναι μια παράσταση για δύο αφηγήτριες και τετραμελές μουσικό σύνολο. Στο έργο, τρεις Χιονάτες «συναντιούνται» και «συνομιλούν» για την οδύνη να μεγαλώνεις, το κόστος να ενηλικιώνεσαι, τα δώρα του δάσους. Οι Χιονάτες, όπως όλα τα παραμύθια, δεν γνωρίζουν κανένα σύνορο γλωσσικό, θρησκευτικό, πολιτισμικό.
Με όχημα το πιο εύθραυστο από όλα τα μουσικά όργανα, την ανθρώπινη φωνή, διαπερνούν τον χρόνο και τους τόπους, αλλάζουν και μας δίνουν υπέροχες εκδοχές τους σε Βαλκάνια, Ευρώπη, Αφρική. Τα μαγικά παραμύθια είναι τραγούδια που παραδίδονται από γενιά σε γενιά και κάθε φορά ενδύονται τους ρυθμούς και τις μελωδίες της κοινότητας του παραμυθά που τα αφηγείται.
Η Λουκρητία, η πιο ενάρετη σύζυγος σε ολόκληρη τη Ρώμη, ξεσηκώνει παράνομο πόθο στον Ταρκύνιο, τον γιο του βασιλιά. Μετά τον βιασμό, εγκλωβισμένη μέσα στις αντιφατικές, ηθικές επιταγές του καιρού της, αυτοκτονεί, πυροδοτώντας την έξωση των βασιλέων και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στη Ρώμη. Έτσι το θέλει ένας από τους πιο περίφημους, ευρωπαϊκούς θρύλους.
Μέσα από το αφηγηματικό ποίημα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Ο βιασμός της Λουκρητίας, αναδύεται η σύγκρουση της νεωτερικότητας με τον πρώην συμπαγή μεσαιωνικό κόσμο που κατακερματίζεται: Ο νέος, αυτόνομα σκεπτόμενος άνθρωπος ενάντια στην παρωχημένη αυθαιρεσία των αρχόντων. Ο αρσενικός κόσμος της υπαίθρου, των πολέμων και της ανεξέλεγκτης εξουσίας ενάντια στον θηλυκό κόσμο εσωτερικού χώρου, τον κόσμο της διαπραγμάτευσης και των ηθικών φραγμών. Γύρω από τη σαιξπηρική Λουκρητία, έξι μουσικοί, δύο ηθοποιοί και ένας χορογράφος χτίζουν μια μουσικοθεατρική αφήγηση, πλέκοντας τον λόγο και την κίνηση με μουσικούς αυτοσχεδιασμούς αλλά και με παρτιτούρες της ύστερης Αναγέννησης, του πρώιμου Μπαρόκ και του 20ού αιώνα.
Η μουσική παράσταση Μόρτισσα κι Αλάνης χρησιμοποιεί τη σύγκρουση δύο αρχετυπικών χαρακτήρων της μυθολογίας του ρεμπέτικου τραγουδιού, ενός ιδιότυπου ελληνικού μουσικού είδους, της μόρτισσας και του αλάνη, για να εξερευνήσει τη γενικότερη θεματική της σύγκρουσης. Επιχειρώντας να ξεφύγει από τα στερεοτυπικά σχήματα, θέλει να εισχωρήσει βαθύτερα στην εξερεύνηση μιας βαθιάς εσωτερικής υπαρξιακής σύγκρουσης, της αδυναμίας συγκρότησης ενός «εγώ» που θα μπορέσει να αποδεχθεί έναν ισότιμο «άλλον».
Οι διαπολιτισμικές επιρροές, η εισαγωγή νέων ηθών και τρόπων συμπεριφοράς στην κλειστή ελληνική κοινωνία του μεσοπολέμου, αλλά και η άρνηση επιτέλεσης του φύλου και ο αυτοπροσδιορισμός της σεξουαλικότητας που υπάρχει ως κρυφό επίπεδο σε πολλές συνθέσεις της εποχής, οδηγούν αναπόφευκτα σε μια σύγκρουση συμφερόντων, που στην ουσία όμως θεμελιώνεται σε μια βαθιά εσωτερική, μη διαλεκτική σύγκρουση. Η λύση δεν προκύπτει από τη σύνθεση των αντιθέσεων αλλά από την υπέρβασή τους, μέσω της αποδοχής ενός αυθεντικού «εγώ» και του αυτοπροσδιορισμένου «άλλου».
Η μουσική ομάδα In excelsis συνθέτει μια εύρυθμη παράσταση με τίτλο Εις την Πόλιν – Istanbul βασισμένη στις διάφορες και ποικίλες πλευρές του μουσικού, καλλιτεχνικού και πνευματικού τοπίου στην «οθωμανική» Κωνσταντινούπολη. Στόχος είναι αυτό το τοπίο, ζωγραφισμένο με τα χρώματα των ήχων, του λόγου και της κίνησης, να αποδώσει την ατμόσφαιρα και το κλίμα της εποχής, άλλοτε ονειρικό και πνευματικό, άλλοτε συγκρουσιακό ή λατρευτικό, πάντοτε όμως πολύχρωμο και πολυδιάστατο.
Ύμνοι από το ρεπερτόριο της «βυζαντινής μουσικής» συναντούν τη λατρευτική μουσική των Δερβίσηδων (τάγμα των Μεβλεβί) ενώ εμφανίζονται και χαρακτηριστικές ορχηστρικές συνθέσεις που εκφράζουν και το λόγιο κοσμικό πνεύμα που επικρατούσε στο Παλάτι του Σουλτάνου και την Κωνσταντινούπολη για αρκετούς αιώνες μετά την Άλωση. Παράλληλα, «στρατιωτικά εμβατήρια» συνηχούν με αποσπάσματα από λαϊκούς θρήνους για την Άλωση, και έτσι συμπληρώνονται τα σημαντικότερα ακούσματα της «Πόλης» την αναφερόμενη περίοδο.
Η καλλιτεχνική σύγκρουση που γνώρισε η ρομαντική εποχή, ανάμεσα στους συνθέτες της, με έντονες κοινωνικές προεκτάσεις, αναδεικνύεται μέσα από ένα σπάνιο ρεσιτάλ πιάνου του Γιώργου-Εμμανουήλ Λαζαρίδη σε συνδυασμό με την πρωτότυπη κινησιολογική συνερμηνεία δύο χορευτριών επί σκηνής, της Θεανώς Ξυδιά και της Ναταλίας Μπάκα.
Η παράσταση Ο πόλεμος των ρομαντικών επιχειρεί να ταξιδέψει το κοινό στα μέσα του 19ου αιώνα, με άξονα τη σύγκρουση ανάμεσα στη μουσική αισθητική του Γιοχάννες Μπραμς και του Φραντς Λιστ.
Στο πλαίσιο αυτό θα παρουσιαστούν δύο εμβληματικά έργα του πιανιστικού ρεπερτορίου, οι τέσσερις μπαλάντες του Μπραμς και η σονάτα σε σι ελάσσονα του Λιστ, που απηχούν δύο εντελώς διαφορετικές, ενδεχομένως αντικρουόμενες μουσικές προσεγγίσεις, οι οποίες έπαιξαν καίριο ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη της μουσικής. Η συνθήκη του ιστορικού χώρου, του Πύργου Μπαζαίου, μνημείου του 17ου αιώνα στην ενδοχώρα της Νάξου, θα λειτουργήσει ως το πλαίσιο όπου θα αναπτυχθεί ο διάλογος μουσικής και σώματος, σε ένα ενιαίο σύνολο.