Το μουσικό έργο SOMNIA PACIS: Oνειρευόμενοι την ειρήνη είναι ένας συλλογικός τόπος εκφραστικής διάδρασης μεταξύ μουσικής και λόγου. Με αρχή την πολεμική σύγκρουση και επέκταση στα στάδια που συνοδεύουν το άτομο, την κοινότητα και εν συνεχεία τον κόσμο, το έργο αποτελεί μια καλλιτεχνική αναζήτηση ειρηνικής συνύπαρξης.
Πρόκειται για μια μουσική δημιουργία που συνδυάζει τόσο τα κλασικά όσο και τα παραδοσιακά ηχοχρώματα, χρησιμοποιώντας άλλοτε σύνθετες και άλλοτε απλές εκφραστικές φόρμες. Η αφήγηση άλλοτε συμπληρώνει κι άλλοτε ενισχύει τις θεματικές που φέρνει η μουσική, ισορροπώντας ανάμεσα στη φρίκη του πολέμου και το όνειρο της ειρήνης.
Το συλλογικό φωνητικό και ρυθμικό παιχνίδι με τα κρουστά και η αφήγηση, σε συνδυασμό με το ορχηστρικό σύνολο, το οποίο κινείται τόσο συνθετικά όσο και αυτοσχεδιαστικά, πλέκουν έναν διακαλλιτεχνικό ιστό που σκοπό έχει όχι μόνο να συγκινήσει και να διεγείρει τις αισθήσεις των ακροατών αλλά και να τους προκαλέσει φέρνοντάς τους σε επαφή με μια, για πολλούς πρωτόγνωρη, μουσική εμπειρία.
Δύο κορυφαία έργα της ελληνικής λογοτεχνικής κληρονομιάς. Δύο εμβληματικές γυναικείες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας, η Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτση και η Τρισεύγενη του Κωστή Παλαμά, ανταμώνουν στη σκηνή.
Η Τρισεύγενη είναι «αστόχαστη, ανυπόταχτη, παράκοη, απόκοτη», αταίριαστη με τον ασφυκτικό κοινωνικό ιστό που την περιβάλλει. Ένα πλάσμα που υπερασπίζεται πεισματικά τη φύση του. Που πάει να πει, μια τραγική ηρωίδα. Η Ερωφίλη την παρακολουθεί καθώς αφηγείται την ιστορία της και τη συντροφεύει στοργικά. Σχολιάζει, ερμηνεύει, συμπάσχει. Είναι αυτή η νεράιδα της στέρνας, η νεκρή της μάνα. Ώσπου το τραγούδισμά της γίνεται εκείνο της Τρισεύγενης, καθώς λέει: «Το δικό μου το τραγούδι πάντα, που το τραγουδάει όλη μου η ζωή. Με το δικό μου το σκοπό». Μια ιστορία σφιχταγκαλιασμένη μ’ ένα τραγούδισμα.
Η πολυεπίπεδη μουσική παράσταση Των κοχυλιών η γλώσσα με ερμηνευτή τον Θοδωρή Βουτσικάκη, έναν από τους πιο σημαντικούς τραγουδιστές της νέας γενιάς, και απαγγελία από τη Μαρίνα Καλογήρου, παρουσιάζει τα μουσικά ιδιώματα των λαών της Μεσογείου αλλά και ψηφίδες από κείμενα του γραπτού λόγου τους, καταφέρνοντας έτσι να συγκινεί. Μαζί τους συμπράττει η μοναδική Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων «Θανάσης Τσιπινάκης» του Δήμου Πατρέων σε μουσική διεύθυνση του Αναστάσιου Συμεωνίδη.
Η παράσταση φέρνει σε πρώτο πλάνο τον σημερινό Άνθρωπο της Μεσογείου, που λαχταρά να αφήσει πίσω του τους διαχωρισμούς της ιστορίας και να βρει τον κοινό εσωτερικό τόπο που τον ενώνει με τους γείτονές του λαούς και του δίνει ταυτόχρονα στέρεη ελπίδα για το μέλλον. Μαρόκο, Αίγυπτος, Ισπανία, Τυνησία, Γαλλία, Κύπρος, Συρία, Λίβανος, Ισραήλ, Ελλάδα, Αλγερία, Τουρκία… Η Μεσόγειος, αυτή η γνωστή, αυτή η άγνωστη, ένα παλίμψηστο, ένα μωσαϊκό ανθρώπων, πολιτισμών, θρησκειών, γλωσσών, εθίμων, συνηθειών… Η θάλασσα που γέννησε πολιτισμούς, αγκάλιασε αντιθέσεις, η θάλασσα με τα πολλά πρόσωπα που ένωσε και χώρισε ζωές, υπήρξε πάντα σημείο αναφοράς για τον άνθρωπό της, τους μόχθους και τα όνειρά του, αλλά και πηγή έμπνευσης και γαλήνης.
Τελικά, η Μεσόγειος λειτουργεί ως σύνορο διαχωρισμού ή ως γραμμή ένωσης των χωρών που βρέχονται από αυτήν και των λαών τους; Και τι θα γίνονταν αν η θάλασσα αυτή δεν υπήρχε – τα έθνη αυτά δεν θα χωρίζονταν ή μήπως δεν θα ενώνονταν ποτέ; Οι λαοί έχουν κατορθώσει όμως σε αρκετές περιπτώσεις να γιατρέψουν τις πληγές τους και να γεφυρώσουν το όποιο χάσμα τους χωρίζει μέσω των κοινών τόπων ή απλώς της αποδοχής των πολιτισμικών στοιχείων του «απέναντι».
Τρεις μαχαλάδες βρίσκονται σε τρεις άκρες ενός χωριού, μακριά ο ένας από τον άλλο. Έχει ο καθένας την πλατεία του, τα μαγαζιά του, τα μνήματά του, τα πανηγύρια του, που φυσικά του κάθε μαχαλά είναι τα καλύτερα από των άλλων! Και φροντίζουν να το ξέρουν οι υπόλοιποι… Μια τραγουδίστρια σε ένα δυστοπικό χωριό συνοδεύεται από βιντεοπροβολές και απόκοσμους ή εντελώς χειροπιαστούς ήχους σε ένα κάλεσμα εξερεύνησης τριών κοινοτήτων, μέσα σε ένα τζαμί. Τραγούδια και εικόνες που συναντιούνται για να συγκρουστούν, να παλέψουν και να αφήσουν τα κομμάτια τους. Η τραγουδίστρια συλλέγει ό,τι απέμεινε για να δημιουργήσει έναν νέο, ενιαίο σύγχρονο τόπο, που κανείς δεν ξέρει αν θα αντέξει στον χρόνο. Τελικά οι μαχαλάδες είναι μεταξύ τους όσο διαφορετικοί νόμιζαν;
Η οπτικοακουστική παράσταση Το μονοπάτι των δακρύων βασίζεται σε ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός. Το 1830 η κυβέρνηση των ΗΠΑ έδωσε διαταγή στις πέντε τελευταίες εκπολιτισμένες φυλές Ινδιάνων που ζούσαν ανατολικά του Μισισιπή να πάρουν ό,τι μπορούσαν από την περιουσία τους και να απομακρυνθούν από τις προγονικές τους εστίες. Το αναγκαστικό ταξίδι των Ινδιάνων μέσα στον χειμώνα προς την ενδοχώρα, το οποίο έμεινε στην Ιστορία ως «μονοπάτι των δακρύων», εγκυμονούσε κινδύνους. Πολλοί Ινδιάνοι έχασαν τη ζωή τους στη διαδρομή προς τη νέα πατρίδα. Το μονοπάτι των δακρύων είναι ένα από τα τελευταία κεφάλαια της σαρωτικής επέλασης των Ευρωπαίων στην Αμερική που οδήγησε στον αφανισμό του πολιτισμού των αυτοχθόνων κατοίκων της. Στη δραματουργία θα χρησιμοποιηθούν αποσπάσματα από το βιβλίο Παπαλάνγκι του Έριχ Σόερμαν, πρωτότυπο κείμενο καθώς και στοιχεία από ιστορικές πηγές.
* Στην παράσταση ακούγεται η σύνθεση του Ιάννη Ξενάκη Rebonds B για σόλο κρουστό, η μουσική σύνθεση Variations for pianο του Λευτέρη Παπαδημητρίου και η ηχητική σύνθεση Beats & pieces του Bασίλη Κουντούρη (Studio 19).
*Ευχαριστούμε τις Εκδόσεις Πρώτη Ύλη για την ευγενική παραχώρηση των αποσπασμάτων από το βιβλίο Παπαλάνγκι του Erich Scheurmann