Η Κόρη ανοίγει το σεντούκι. Ξεδιπλώνει τα κιλίμια, ένα ένα, και θυμάται όσα της αφηγήθηκε η μητέρα της. Κάθε υφαντό, τρεις ιστορίες: η ιστορία του κόσμου –με πολέμους, σοδειές και πανηγύρια–, η ιστορία της παρέας –με τραγούδια, πειράγματα, παραμύθια και κουβέντες– κι η σιωπηλή ιστορία της καρδιάς.
Με προσδοκίες, μοναξιά κι όνειρα. Έτσι κυλούσαν, υπό το φως της λάμπας, οι ώρες της ύφανσης. Τα χέρια των γυναικών έμοιαζαν με εκείνα των μυθικών, αιώνιων Υφαντρών. Μα ο καιρός άλλαξε. Η Κόρη δεν υφαίνει πια για να ζεσταθεί και να ζεστάνει. Υφαίνει για να θυμηθεί και να δημιουργήσει. Το υφαντό γίνεται φωνή. Κι ο αργαλειός, σώμα μουσικό. Τα νήματα πάλλονται. Μέσα στην τελευταία ύφανση, εκεί όπου ενώνονται οι μνήμες, γεννιέται η Έργηχος – το έργο από ήχο.
Ευχαριστούμε το Κοιν.Σ.ΕΠ. «Το Πλέτενο» Ξάνθης για την ευγενή προσφορά του αργαλειού.
[…] Ο μύθος προσπαθεί να εξηγήσει το ανεξήγητο.
Μιας και προέρχεται από ένα αίτιο αληθινό, πρέπει και πάλι να τελειώσει στο ανεξήγητο.
Προμηθέας του Φραντς Κάφκα _ Μτφ.: Γ. Καρτάκης (2018)
Σε μια εποχή όπου ο χρόνος επιταχύνεται, η συλλογικότητα θρυμματίζεται και η βιωμένη εμπειρία υποκαθίσταται από την πληροφορία, η σκηνική μουσική σύνθεση Ιώ: στο βουνί των μεγάλων θεών εμπνέεται και εφορμάται από το μυστήριο του νησιού της Σαμοθράκης και διερευνά την πίστη ως τόπο ιδεών, συγκρούσεων και συνδέσεων. Μια σύγχρονη διαβατήρια τελετουργία για τη φωτιά του πολιτισμού μας, την απανθρωπιά του ανθρώπου και την αλληλεγγύη, με βασικό υλικό τον Προμηθέα δεσμώτη του Αισχύλου. Εκκινώντας από εθιμοτυπικά σχήματα ενός παραδοσιακού γάμου συναντάμε έναν έρημο πια Προμηθέα. Ο ιερός γάμος που προορίζεται για τη νύφη-Ιώ δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Καμιά και κανένας από τους παρευρισκομένους δεν γνωρίζει πια το τελετουργικό.
Ο κορυφαίος του Χορού τραγουδά την αδυναμία των ανθρώπινων κοινωνιών και τους πόνους του Τιτάνα που τιμωρείται για τα δώρα που έδωσε στην ανθρωπότητα. Οι μουσικές συνθέσεις των People of the Wind δίνουν το έδαφος στα μέλη του Χορού να αναζητήσουν νέες ερμηνείες του μύθου και της ιστορίας. Υπάρχουν άραγε άλλοι τρόποι συσχέτισης πέρα από αυτούς που αναπαράγουμε;
Η παράσταση Ο αρχαιολόγος είναι μια φρέσκια, σατιρική και βαθιά χιουμοριστική διασκευή του τολμηρού και αμφιλεγόμενου ομώνυμου έργου του Ανδρέα Καρκαβίτσα. Σε μια Ελλάδα που αναζητά συνεχώς τη θέση της ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, μια ομάδα ηθοποιών στήνει επί σκηνής μια «ανασκαφή» όχι μόνο στο χώμα, αλλά και στην εθνική μας συνείδηση. Ο θεματικός άξονας του έργου είναι η φράση του Ανδρέα Εμπειρίκου «Η σήμερον ως αύριον και ως χθες».
Το έργο του Καρκαβίτσα γράφτηκε το 1903 σε μια Ελλάδα ταπεινωμένη από την ήττα του 1897, που υπέφερε οικονομικά από συνεχείς πτωχεύσεις και αναζητούσε την ταυτότητά της ανάμεσα στο ένδοξο παρελθόν της κλασικής αρχαιότητας και την επείγουσα ανάγκη να συμβαδίσει με τον τότε πολιτισμένο κόσμο. Το έργο του θεωρήθηκε βλάσφημο γιατί μίλησε με απαξιωτικό τρόπο για τα έργα τέχνης της κλασικής Ελλάδας. Όμως, το έργο του παραμένει επίκαιρο για τη σχέση της τέχνης σήμερα με το παρελθόν αλλά και με το μέλλον.
Τον Σεπτέμβριο του 1951 οι εξόριστοι στον Αϊ-Στράτη αποφασίζουν να ανεβάσουν για πρώτη φορά θεατρική παράσταση στο νησί. Επιλέγουν τους Πέρσες του Αισχύλου. Η λογοκρισία το επιτρέπει, επειδή τέσσερα μόλις χρόνια πριν είχε ανέβει από το Εθνικό Θέατρο με αφορμή τον εορτασμό για την ένωση της Δωδεκανήσου με την υπόλοιπη Ελλάδα. Επιπλέον, το αισχύλειο κείμενο ανέκαθεν χρησιμοποιούνταν για την υπογράμμιση της εθνικής υπεροχής και της συνέχειας του αίματος με την αρχαιότητα, επομένως θεωρήθηκε ως το πλέον κατάλληλο στη διαδικασία σωφρονισμού των αριστερών εξόριστων. Εξάλλου, οι φράσεις «Ίτε, παίδες Ελλήνων» και «Νυν υπέρ πάντων ο αγών» δέσποζαν στις πλαγιές του «Νέου Παρθενώνα», όπως ονομάστηκε η Μακρόνησος.
Η παράσταση του Αϊ-Στράτη το 1951 είναι ίσως η πρώτη καταγεγραμμένη παράσταση στην ελλαδική πραγματικότητα που έχει ανεβεί από τους χαμένους της επίσημης ιστορίας, από αυτούς που αντιμετωπίστηκαν ως οι επικίνδυνοι «Άλλοι» από το καθεστώς και ο αγώνας τους καταδικάστηκε στη λήθη. Για πρώτη, ίσως, φορά οι Πέρσες από επετειακή επίδειξη υπεροχής ξαναγύρισαν στην τραγική τους καταγωγή.
Μια παράσταση ως πολυαισθητηριακό τελετουργικό αφύπνισης, ένα μανιφέστο χειραφέτησης που συνδέει το παρελθόν με το παρόν μέσα από τη γυναικεία φωνή, ως πράξη αντίστασης και επιβίωσης.
Με άξονα ποιήματα γυναικών από τη Νότια Ασία και τη Μέση Ανατολή, που τόλμησαν να μιλήσουν σε καθεστώτα σιωπής, το έργο διασταυρώνει την ποίηση, το σώμα και την εικόνα. Κάθε στίχος γίνεται χειρονομία, κάθε παύση σκιά, κάθε ανάσα ψίθυρος που διεκδικεί χώρο και φως.
Μέσα από τη συνύπαρξη performance art, πρωτότυπης μουσικής, σκηνογραφίας και τεχνολογίας, η παράσταση Είναι γραφτό; Μακτούμπ αναδεικνύει τη γυναικεία εμπειρία ως παγκόσμιο αφήγημα – διαχρονικό, τολμηρό, λυρικό. Το σώμα της ερμηνεύτριας γίνεται πεδίο μνήμης και μεταμόρφωσης: αναμετριέται με το παρελθόν, αμφισβητεί την παράδοση, δημιουργεί χώρο ελευθερίας. Στο περιθώριο και στην καταστολή γεννιέται μια νέα μορφή – όχι θύμα, αλλά αφηγήτρια, φλόγα. Είναι γραφτό; Ή μήπως είναι καιρός να το ξαναγράψουμε;
Το πρότζεκτ «δηλωθείσα τοποθεσία» αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός διατομεακού έργου που έχει στον πυρήνα του το έργο του Ν. Γ. Πεντζίκη «Πόλεως και Νομού Δράμας Παραμυθία». Η καλλιτεχνική ομάδα εκκινεί από το λογοτέχνημα για να παρουσιάσει μια εικαστική έκθεση με γλυπτά των Κώστα Σαχπάζη και Άννας Λάσκαρη, ένα ακρόαμα του λογοτεχνικού έργου – σε μορφή πολυμεσικής ηχητικής εγκατάστασης – καθώς και μια παράσταση χορού από τον Αλέξανδρο Φαρμάκη, με ζωντανή πρωτότυπη μουσική από τον Γιώργο Δούσο.
Η «δηλωθείσα τοποθεσία» του έργου είναι η πόλη και ο νομός Δράμας. Η συνθετική εικόνα που παράγεται εκθέτει το κοινό σε μια πολλαπλή εμπειρία του λογοτεχνικού έργου. Η εικαστική εγκατάσταση αναστοχάζεται πάνω σε ζητήματα χρόνου και ρυθμού, δομής, και έντασης μεταξύ των πολλαπλών αφηγήσεων στο έργο του Πεντζίκη. Η υπερβατικότητα της γραφής συναντιέται με την κίνηση του σώματος και παράγει ένα ηχητικό αποτύπωμα που περιβάλλει μαζί με ήχους οργάνων της ελληνικής και μη παράδοσης την παράσταση χορού.
Το πρόγραμμα Τίνος είσαι; ερευνά το πώς μέσα από τις καθημερινές ιστορίες, τα ακούσματα και τις μνήμες των προγόνων τους, οι νέοι της Αλεξανδρούπολης γνωρίζουν την ιστορία της πληθυσμιακής ή της εθνοτικής ομάδας στην οποία ανήκουν και το πώς διαμορφώνουν την ατομική και συλλογική τους ταυτότητα. Σκοπός του προγράμματος είναι μέσω της προσωπικής τους εμπλοκής να γνωρίσουν τόσο τα κοινά όσο και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της ποικιλομορφίας των πολιτισμών που ενυπάρχουν στην πόλη.
Μέσα από τη χρήση της φωτογραφίας, των βίντεο-μαρτυριών, της μουσικής και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων οι νέοι της πόλης καλούνται να αναστοχαστούν επάνω στην έννοια της ταυτότητας, του προσφυγικού τραύματος και στη σημασία της διατήρησης της μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ένας θίασος επτά ερμηνευτών –έξι μουσικοί κι ένας ηθοποιός– περιοδεύει από μέρος σε μέρος σε όλο τον κόσμο με την αλλόκοτη παράστασή του Το μουσείο των φανταστικών μουσικών όντων. Μια παράσταση μουσικού θεάτρου εμπνευσμένη από το Βιβλίο των φανταστικών όντων του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, στην οποία μυθικά όντα ζωντανεύουν επί σκηνής με τον ήχο, τη μουσική, το φως και τις λέξεις. Γρύπες, Κύκλωπες, Νύμφες, η Σφίγγα, ο Κέρβερος, Δράκοι αλλά και ο Κατωβλέπας, το Τσοντσόν, το Γκιλλυκαλλού και τόσα άλλα όντα, ζωντανεύουν μπροστά στα εκστατικά αυτιά όσων τυχερών βρεθούν στις παραστάσεις του μυστήριου και εκκεντρικού αυτού θιάσου.
Ένα πρόγραμμα με την Ανεξάρτητη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης», με τραγούδια του Θεοδωράκη σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, Τάσου Λειβαδίτη και Μανόλη Αναγνωστάκη. Τραγούδια αντίστασης, εξέγερσης, τραγούδια μελωδικά, λυρικά, ερωτικά, τραγούδια για μίαν άνοιξη που δεν ήρθε ποτέ αλλά και για τις «χρυσές πολιτείες που ξανοίγονται μπρος μας λουσμένες στην αλήθεια και στο αίθριο το φως».
Είναι τα τραγούδια των κύκλων Επιτάφιος, Ρωμιοσύνη και 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, Πολιτεία, Της εξορίας, Λυρικά, Οκτώβρης ´78, σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη και
Μπαλάντες, Της Εξορίας και Αρκαδία VIIΙ που περιλαμβάνει το Μιλώ και τον Χάρη, τραγούδια του είδους που ο Μίκης Θεοδωράκης ονομάζει τραγούδια-ποταμός, σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη.
Τρεις ποιητές και ένας συνθέτης. Ασυμβίβαστοι ποιητές, αγωνιστές, μαχητές της Ελευθερίας.
Τα τραγούδια ερμηνεύουν ο Δημήτρης Μπάσης, η Ρίτα Αντωνοπούλου, η Σαββέρια Μαργιολά και ο Παναγιώτης Πετράκης που συμμετέχει με τον διπλό́ ρόλο ερμηνευτή και ηθοποιού.
Μια περιπλάνηση στο κείμενο του Διονυσίου Σολωμού, ένα μουσικό έργο στο Ανάμεσα του τραγουδιού και της κενής σιωπής. Το ποιητικό σώμα του Σολωμού φανερώνεται να θέλει και να μπορεί να αποφύγει τη συντριβή με την οδύνη των λέξεων του που δεν δύνανται να υποστηρίξουν τον εαυτό τους, ριγμένες στο Ανάμεσα, και μένοντας εκεί ακροβατώντας… Ο Σολωμός έχει σπαράγματα λέξεων, και ένα έργο επικινδυνότατο, το οποίο επιτελεί στο Ανάμεσα του τραγουδιού και της κενής σιωπής (Στέφανος Ροζάνης)…. Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, αυθύπαρκτα λουλούδια που συνθέτουν ένα ποιητικό αριστούργημα γεμάτο ρωγμές – από όπου ξεπηδάει η ψυχή του ποιητή και μας οδηγεί στα ουσιώδη της ύπαρξης. Το αλωνάκι, η πεταλούδα, το σκουληκάκι, η μάνα, ο πολεμιστής, η απόφαση, η αγάπη για ζωή, η ανάγκη για ελευθερία. Ο μικρός τόπος, η μικρή κίνηση, η προσωπική στάση νοηματοδοτούν το πέρασμά μας, υμνούν το εφήμερο, διαμορφώνουν το όλον.