Ένα χωριό χτισμένο ανάμεσα σε βουνό και θάλασσα, που προσφέρει στους κατοίκους του τροφή και προστασία, αρχίζει να διαβρώνεται από την παρουσία ενός εργοστασίου που διαλύει σταδιακά τη γη, τον αέρα και το νερό του. Μια ιδιαίτερη σκηνική εμπειρία που ζωντανεύει την ιστορία των μαθητών του Ανθόπυργου που παλεύουν να σώσουν τον τόπο τους.
Τι συμβαίνει όταν εμφανίζονται τα πρώτα σημεία της ρύπανσης; Όταν πεθαίνει το πρώτο δέντρο, το πρώτο ζώο; Πώς αυτή η διάλυση μετατοπίζει μια ολόκληρη κοινωνία; Πώς ένας δάσκαλος με τη δύναμη των μαθητών του καταφέρνει να σώσει ένα ολόκληρο χωριό; Στην παράσταση, το λογοτεχνικό έργο της Γαλάτειας Γρηγοριάδου-Σουρέλη μετουσιώνεται σε έναν άμεσο θεατρικό λόγο και σε συνδυασμό με τον σύγχρονο χορό και το contact improvisation, που χρησιμοποιεί τις δυνάμεις της βαρύτητας, μεταποιούν την κίνηση σε εικόνα εναλλάσσοντας τις συμπεριφορές και δημιουργούν χοροθεατρικές εικόνες που δίνουν τον τόνο στην αλλαγή των σκηνών και στη ραγδαία εξέλιξη του έργου.
Δύο ερμηνευτές συστήνουν στο κοινό έναν αρχαιολογικό χώρο, όχι από την πλευρά της ανθρώπινης δράσης, αλλά ως πεδίο των μη ανθρώπινων όντων, των ζώων που τον έχουν κατοικήσει διαχρονικά. Από τα ζώα του παρελθόντος, αυτά που αναγνωρίζουμε στα γεωλογικά απολιθώματα και το αρχαιολογικό υλικό, στα ζώα που ζουν εκεί σήμερα και ως και τις προοπτικές για το μέλλον τους. Μια επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο, προς μια πιο συνολική κατανόηση του παρελθόντος και του παρόντος.
Η παράσταση ΖΩΟΛΟΓΙΟ/BESTIARIO αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης δεκάχρονης δράσης της καλλιτεχνικής ομάδας για έναν συνδυασμό του θεάτρου και της αρχαιολογίας που αγαπά να διερευνά: πώς μπορούν θεατρικά μέσα να χρησιμοποιηθούν για να προσεγγιστεί με νέα ματιά το αρχαιολογικό υλικό, ενισχύοντας παράλληλα και τους δεσμούς με την εκάστοτε τοπική κοινότητα, αλλά και πώς μπορούν αρχαιολογικά εργαλεία (όπως η ανασκαφή, η μελέτη των ευρημάτων κλπ.) να συμβάλουν στη δημιουργία ενός site-specific θεατρικού έργου.
«Επειδή οι άνθρωποι δεν μπορούν πια να δουν το χρώμα, τις αποχρώσεις των λέξεων, τη μυστική κίνησή τους, είναι λόγος να μην προσπαθήσουμε να τους ωθήσουμε να τα αισθανθούν όλα αυτά;» — Λευκάδιος Χερν
Ιαπωνία και Ελλάδα, δυο πολιτισμοί συνομιλούν στο νέο έργο μουσικού θεάτρου με τίτλο Τσουνάμι που παρουσιάζεται σε σενάριο και σκηνοθεσία Ελπίδας Σκούφαλου. Στις 11 Μαρτίου του 2011, ένας καταστροφικός σεισμός έπληξε τις ακτές της Ιαπωνίας. Δημιουργήθηκε ένα γιγάντιο τσουνάμι, με τεράστιο κόστος σε ζωές, προκαλώντας το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα μετά το Τσερνόμπιλ. Όταν σημειώθηκαν οι καταστροφές, η ποιήτρια Μαγιαζούμι Μαντόκα διοργάνωσε συνεδρίες σύνθεσης χαϊκού με τους επιζήσαντες. Συνέλεξε 126 χαϊκού, που ενέπνευσαν το «Τσουνάμι» αυτής της μουσικής παράστασης. Με όχημα τον λόγο, την πρωτότυπη μουσική –που αντλεί από τον χώρο συνάντησης των ιαπωνικών μουσικών παραδόσεων με τις αντίστοιχες ελληνικές– και τον χορό, το έργο προσεγγίζει την κλιματική κρίση και τις ολέθριες συνέπειες στη ζωή και στην ψυχή όλων μας.
Η Ορχήστρα και Χορωδία ΙΩΝΙΑ της Νέας Ιωνίας Βόλου παρουσιάζει τη μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο Ο μπερντές της Γης, βασισμένη σε πρωτότυπα κείμενα της Ρεγγίνας Καπετανάκη, συνδημιουργού της θρυλικής Λιλιπούπολης. Πρόκειται για μια πρωτότυπη παράσταση που συνδυάζει τον Καραγκιόζη, το θέατρο σκιών και την παραδοσιακή μουσική με τη σύγχρονη οπτική τεχνολογία των βίντεο και 3D προβολών, σχολιάζοντας με σύγχρονο τρόπο τη Φύση και την κλιματική αλλαγή. Ο Τάκης Βαμβακίδης στον ρόλο του Καραγκιόζη θα αφηγείται και θα σχολιάζει καθώς θα εναλλάσσεται σε διάφορες μορφές –από θέατρο σκιών σε πραγματική σκηνική παρουσία ηθοποιού και έπειτα μεταπήδηση στην οθόνη βιντεοπροβολής ως ψηφιακός εμψυχωτής– κεντρίζοντας την προσοχή των θεατών. Το ελληνικό τραγούδι αποτελεί βασικό συντελεστή της παράστασης και αποδίδεται από την Ορχήστρα και τη Χορωδία ΙΩΝΙΑ με ερμηνευτή τον καταξιωμένο Θοδωρή Κοτονιά.
Ο πολιτιστικός οργανισμός Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) παρουσιάζει ένα πρωτότυπο πρόγραμμα στους Δελφούς. Οι εικαστικές δράσεις και περφόρμανς του διημέρου είναι εμπνευσμένες από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του Δημήτρη Πικιώνη, όπως αυτές εκφράστηκαν μέσα από το αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό έργο του, καθώς και από κείμενά του, όπως το Γαίας ατίμωσις (1954) και το Συναισθηματική τοπογραφία (1935). Χώρος φιλοξενίας το πρώην παβιγιόν Πικιώνη, νυν «π», στους Δελφούς, το πρόσφατα αναστηλωμένο από τον οργανισμό μνημείο νεότερης αρχιτεκτονικής, σχεδιασμένο από τον κορυφαίο Έλληνα αρχιτέκτονα και τον γιο του Πέτρο Πικιώνη, στα τέλη του 1950.
Οι εικαστικές και επιτελεστικές αναθέσεις του PCAI στο πλαίσιο του προγράμματος στοιχειοθετούν νέες ερμηνείες του πολυσχιδούς έργου του σημαντικού δημιουργού, στο οποίο συχνά η νεωτερικότητα και ο σεβασμός για τη φύση διασταυρώνονται με τη λαϊκή παράδοση και την ιαπωνική αρχιτεκτονική. Καταξιωμένοι εικαστικοί, αρχιτέκτονες, ποιητές, μονωδοί και περφόρμερ συμμετέχουν αφορμώμενοι από την ιστορία του αρχιτεκτονικού μνημείου, τοποσήμου της περιοχής, και το φυσικό τοπίο των Δελφών, με σκοπό την ανάδειξη κρίσιμων περιβαλλοντικών ζητημάτων, θέτοντας φιλοσοφικές και κοινωνικές παραμέτρους γύρω από θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τέχνης και αρχιτεκτονικής.
* Ο τίτλος του προγράμματος αποτελεί αγγλική απόδοση χαϊκού του Ματσούο Μπασό (1689). Μεταφράστηκε από την ακαδημαϊκό και ιαπωνολόγο Helen Craig McCullough (Classical Japanese Prose. An Anthology, 1990, σ. 539).
Η ξεχωριστή μουσική παράσταση Ο έρωτας στα χρόνια της κλιματικής, σε σκηνοθεσία και κείμενο του ευά παπαδάκη, έρχεται στο Αρχαίο Θέατρο Αιγείρας. Σε μια πολυμεσική ξενάγηση στο αρχαίο θέατρο Αιγείρας, δυο ξεναγοί καλούν το κοινό να περιηγηθεί σε διαφορετικούς σταθμούς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Μέσα από μια συγχώνευση μουσικής, ποίησης, εικαστικών τεχνών, περφόρμανς κι εγκαταστάσεων οι επισκέπτες αναχωρούν σε ένα βιωματικό ταξίδι με φόντο έναν ολοένα και πιο εύθραυστο πλανήτη.
Η σκηνοθέτρια και χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη στη νέα πρωτότυπη παράσταση Οι χρησμοί του νερού προχωρά στη δημιουργία μιας σπονδυλωτής, διαδραστικής και συμμετοχικής site-specific περφόρμανς που συνδέει την κλιματική αλλαγή και την παγκόσμια κρίση του νερού με το μυθικό υπόβαθρο και τη λατρεία του Απόλλωνα στους Δελφούς. Μέσα από μια νοηματική πορεία, φιλοδοξεί να συνδέσει επιστημονικές ανακαλύψεις και πορίσματα, ιστορικά γεγονότα, μυθικές οντότητες και υψηλά νοήματα, συνδέοντας τις έρευνες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ευρύτερη περιοχή των Δελφών και τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής με την παγκόσμια κρίση του νερού. Η παράσταση ξεπερνά τα παραδοσιακά όρια, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της τέχνης για να προσελκύσει το κοινό πνευματικά και συναισθηματικά. Λειτουργεί ως υπενθύμιση της ευθύνης της ανθρωπότητας να προστατεύσει τον πιο πολύτιμο πόρο του πλανήτη και ενθαρρύνει τη συλλογική δράση για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η μουσικοθεατρική παράσταση Ίσως και να είμαστε αδέρφια τελικά της Φένιας Παπαδόδημα βασίζεται στη συγκλονιστική επιστολή του Ινδιάνου αρχηγού Σηάτλ που γράφτηκε το 1854 σαν απάντηση στον εκπρόσωπο της Ουάσινγκτον που ζητούσε να αγοράσει τη γη τους. «Αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να θυμάστε πως είναι ιερή…» Σκοπός του έργου είναι η δημιουργία μιας κοινής συνείδησης που υπαγορεύει μια αλήθεια η οποία δεν έχει ακόμη κατανοηθεί πλήρως: Για να σταματήσουμε την καταστροφή της Φύσης θα πρέπει πρώτα να αλλάξουμε την ίδια την κοσμοεικόνα μας. Μια μουσική περιήγηση, τέλος, γύρω από τη χτισμένη το 1280 Κόκκινη Εκκλησιά στο Βουργαρέλι, όπου διάσπαρτα τοποθετημένοι πίνακες του Γιώργου Κόρδη αφηγούνται τη μεταμόρφωση του ανθρώπου και του πλανήτη, από την πτώση από τον Κήπο της Εδέμ έως σήμερα, συνομιλώντας με τα δρώμενα.
Η πρωτότυπη σύνθεση εμπεριέχει, επίσης, αποσπάσματα κειμένων από τα έργα Η πράσινη ιστορία του κόσμου του Κλάιβ Πόντινγκ και Θάνατος και Ανάσταση της ιερής κοσμολογίας του Φίλιππου Σέρραρντ.
Με το έργο Ευρώτας επιχειρείται ένα ηχηρό καλλιτεχνικό σχόλιο για τη σχέση του ανθρώπου με τη Φύση και την αναγκαιότητα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στο πέρασμα των γενεών. Η ροή των δράσεων των πέντε –διαφορετικής ηλικίας– ερμηνευτών, με το φυσικό φως της μέρας, καλεί τους θεατές να εστιάσουν σε μια δράση που πραγματοποιείται άλλοτε κοντά κι άλλοτε μακριά τους, ώστε να την αντιληφθούν μέσα από τον χώρο και τον χρόνο. Οι θεατές καλούνται σε έναν περίπατο με στάσεις στις οποίες θα αλλάζουν κάθε φορά το οπτικό τους πεδίο, ώστε να μπορέσουν να αφουγκραστούν το τοπίο, όσο και να συνειδητοποιήσουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις που το αλλοιώνουν, αναδεικνύοντας το «στοίχημα» της συνύπαρξης. Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Μανώλη Μανουσάκη άλλοτε ταξιδεύει το κοινό δίπλα στον ποταμό και άλλοτε μέσα στην πόλη. Αυτή η εναλλαγή θα γεννήσει ερωτήματα. Στόχος ο Ευρώτας να ευαισθητοποιήσει το κοινό και να θέσει ερωτήματα πάνω στη συνύπαρξη ανθρώπου και Φύσης.
Μια παραλλαγή των αρχαίων μύθων με σκοπό την αφύπνιση όλων για την κλιματική κρίση. Η Περσεφόνη, θεά του βλαστικού κύκλου, έχει φυλακιστεί σε έναν καινούριο λαβύρινθο, από τον επιστήμονα Δαίδαλο, εκπρόσωπο της ανθρωπότητας, με στόχο να του παρέχει τον απόλυτο έλεγχο των πόρων της γης. Η δεύτερη αρπαγή της όχι μόνο της απαγορεύει την επαφή με τη μητέρα της Δήμητρα, προσωποποίηση της Γης, αλλά και την επιστροφή της στο βασίλειό της, τον Κάτω Κόσμο. Η Δήμητρα, θρηνώντας την εξαφάνιση της κόρης της, την αναζητά ξανά παντού, και στο πέρασμά της δημιουργεί ακραία και καταστροφικά καιρικά φαινόμενα. Βοήθεια θα δώσει ο «Καιρός», σύμβολο της ευκαιρίας, που θα της φανερώσει πού είναι φυλακισμένη η κόρη της. Εκεί η Δήμητρα θα προσπαθήσει να πείσει τον Δαίδαλο να την ελευθερώσει, όμως εκείνος τυφλωμένος από αλαζονεία θα παραμείνει αμετακίνητος. Τότε οι δυο τους θα ανταλλάξουν κατηγορίες σε έναν αγώνα λόγου. Θα έρθει η συμφιλίωση ή θα οδηγηθούν και οι δύο στην ύβρη και την καταστροφή;