Το έργο αυτό είναι μια σύμπραξη σύγχρονου χορού και πρωτότυπης μουσικής και εμπνέεται από εικόνες και συναισθήματα που αναβλύζουν μέσα από κείμενα γνωστών συγγραφέων και ποιητών (Σωτηρίου, Βενέζης, Σεφέρης, Χέμινγουεϊ κ.ά.) που έγραψαν για τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η απόγνωση, η θλίψη, ο τρόμος, η οδύνη και ο αγώνας επιβίωσης και ενσωμάτωσης των Μικρασιατών δραματοποιούνται μέσα από χορογραφίες σύγχρονου χορού, οι οποίες εμπλουτίζονται με σύγχρονες μουσικές συνθέσεις και τραγούδια που συνυφαίνουν ηλεκτρονικά ηχοτοπία με μικρασιάτικους μουσικούς δρόμους και ρυθμούς. Οι στίχοι των τραγουδιών εμπνέονται από εικόνες και συναισθήματα που αναδύονται από τα κείμενα.
Σκοπός του έργου είναι να αναδείξει την ικανότητα των Μικρασιατών προσφύγων να μετουσιώσουν τον πόνο και τη θλίψη σε τέχνη.
Οι τρεις καλλιτέχνες μεταφέρουν επί σκηνής, μουσικά και ποιητικά, τη σχέση του Καλομοίρη με τον Παλαμά, μια σχέση που είναι μοναδικό φαινόμενο ώσμωσης δύο κορυφαίων εκπροσώπων του ελληνικού πνεύματος.
Ο μεγάλος Σμυρνιός Μανώλης Καλομοίρης ανακαλεί στην αυτοβιογραφία του, με φόντο τη Μικρά Ασία, τη ζωή του και το πώς ονειρευόταν από παιδί να γίνει μια μέρα ο μουσικός γλωσσοπλάστης της Ελλάδος, ο «Παλαμάς» της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Το μουσικοθεατρικό αναλόγιο στηρίχθηκε στην ιδέα της Τίνας Μαλικούτη να συνηχήσουν έργα για πιάνο του συνθέτη με το ποίημα «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» του Κωστή Παλαμά, που καθόρισε τον Μανώλη Καλομοίρη σε όλη την καλλιτεχνική του πορεία, αποτυπώνοντας και τον χαρακτήρα της νεοελληνικής ψυχής.
Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Βιέννη, Αθήνα. Εικόνες από τη ζωή μιας κοσμοπολίτικης Ελλάδας απλωμένης σε Ανατολή και Δύση.
Το έργο Μια κουκκίδα ευτοπία βασίζεται στη σχέση της προσλαμβανόμενης χωρικής και χρονικής απόστασης της κλιματικής κρίσης µε τη διαμόρφωση θετικών συναισθημάτων και εσωτερικών κινήτρων για την ατομική και συλλογική δέσμευση προς την επιβράδυνσή της. Η χορογράφος Ζωή Ευσταθίου διερευνά την έννοια της απόστασης, διαμορφώνοντας σχέσεις αλληλεξάρτησης και αυτονομίας, καθώς και συλλογικής προσπάθειας. Οι χορευτές επικεντρώνονται στα θετικά συναισθήματα και τα συνδέουν µε τη δέσμευση του ατόμου και της κοινωνίας προς την κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, ακολουθούνται κινησιολογικές διαδρομές και αλληλεπιδράσεις επίμονες, υποκινούμενες από εσωτερικά κίνητρα, οι οποίες δύνανται να τους καθοδηγήσουν σε µια έρευνα συλλογικής πράξης. Όπως µαρτυρά και ο τίτλος, η παράσταση αναζητά και διαμορφώνει, µέσω της τέχνης του χορού, των πολυμέσων και της σύγχρονης ηλεκτρονικής µουσικής, µια ευτοπία, έναν υπαρκτό τόπο και τρόπο επιβράδυνσης της κλιματικής κρίσης µέσω των θετικών συναισθημάτων.
Η νέα παράσταση NEMESIS, σε σύλληψη και σκηνοθεσία Γιώργου Χρηστάκη, ιδρυτή της ομάδας σύγχρονου χορού Dagipoli Dance Co, ερευνά τη σχέση ανάμεσα στο σώμα του ανθρώπου και το περιβάλλον, το οικοσύστημα και την κλιματική αλλαγή, και ξεχωρίζει τον σημαντικό ρόλο που παίζει στην ισορροπία τους ο παράγων άνθρωπος, δηλαδή η ανθρώπινη συμπεριφορά.
Αν αποδοθεί ο ρόλος του οικοσυστήματος – κλιματικής αλλαγής στο ανθρώπινο σώμα, θα παρατηρηθεί ότι ο εκφυλισμός και των δύο κατά βάση οφείλεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικές, οικονομικές, ταξικές, εθνικές, ψυχολογικές παραμέτρους και επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, το NEMESIS ερευνά το φάσμα και τις διαδικασίες ανταπόκρισης και αποτελεσματικής αντιμετώπισής της, σε σχέση με τον άνθρωπο και το σώμα και πιο συγκεκριμένα το ανάπηρο σώμα. Γι’ αυτό και το έργο κάνει προτάσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής πάνω σε αυτό, αλλά και των ανθρώπινων συμπεριφορών πάνω στις δύο αυτές οργανικές έννοιες (σώμα / ανάπηρο σώμα), με συζεύξεις, ταυτίσεις και αλληλεπιδράσεις ανάμεσά τους.
Το Θέατρο σκιών του Χρήστου Στανίση παρουσιάζει την παράσταση Ο Καραγκιόζης και τα θηρία της κλιματικής αλλαγής για μικρούς και μεγάλους. Το λαϊκό είδωλο, ο διαχρονικός ήρωας της διπλανής πόρτας, ο Καραγκιόζης, είναι ο πλέον κατάλληλος πρεσβευτής για να παρουσιάσει στο κοινό τις ολέθριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Βλέποντας ο Καραγκιόζης αυτά που συμβαίνουν γύρω του, πράγματα που επηρεάζουν το περιβάλλον, φοβάται για το μέλλον και ό,τι μπορεί να συμβεί. Κάνοντας αυτές τις σκέψεις, ο ύπνος τον τυλίγει στα φτερά του και τότε «ζει» τον εφιάλτη της κλιματικής αλλαγής. Παλεύει με τα στοιχειά της φύσης, τις μεταλλάξεις που γίνονται στα ζώα και έρχεται αντιμέτωπος με τον φοβερό εγκέλαδο. Τα μουσικά μέρη αποδίδει ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων. Σε συνδυασμό με τη μουσική μια ομάδα παραδοσιακών χορευτών εμπλουτίζει τα κενά που απαιτούνται προκειμένου να αλλάξουν σκηνικά ή φιγούρες.
Το νέο έργο μουσικού θεάτρου της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη μας προσκαλεί σε αφύπνιση όσον αφορά τη σύνδεσή μας με τη φύση, και πιο ειδικά με τα δέντρα. Πρόκειται για μια μονόπρακτη παιδική όπερα δωματίου, σε λιμπρέτο της Γιώτας Βασιλακοπούλου, όπου μέσα από την τρυφερή και συγκινητική σχέση που ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε ένα αγόρι κι ένα δέντρο τονίζονται οι ομοιότητες που έχουν ως οντότητες και αποκαλύπτονται σπουδαία μυστικά της ζωής των δέντρων, πάνω και κάτω από τη γη. Το αξιοζήλευτο σύστημα αλληλοβοήθειας και υποστήριξης, το οποίο αποτελεί αντικείμενο μελέτης από την επιστήμη τα τελευταία χρόνια και έχει οδηγήσει σε θαυμαστές ανακαλύψεις, στέκεται στον αντίποδα του «ξεριζωμού» του ανθρώπου από το φυσικό του περιβάλλον.
Ο πολιτιστικός οργανισμός Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) παρουσιάζει ένα πρωτότυπο πρόγραμμα στους Δελφούς. Οι εικαστικές δράσεις και περφόρμανς του διημέρου είναι εμπνευσμένες από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του Δημήτρη Πικιώνη, όπως αυτές εκφράστηκαν μέσα από το αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό έργο του, καθώς και από κείμενά του, όπως το Γαίας ατίμωσις (1954) και το Συναισθηματική τοπογραφία (1935). Χώρος φιλοξενίας το πρώην παβιγιόν Πικιώνη, νυν «π», στους Δελφούς, το πρόσφατα αναστηλωμένο από τον οργανισμό μνημείο νεότερης αρχιτεκτονικής, σχεδιασμένο από τον κορυφαίο Έλληνα αρχιτέκτονα και τον γιο του Πέτρο Πικιώνη, στα τέλη του 1950.
Οι εικαστικές και επιτελεστικές αναθέσεις του PCAI στο πλαίσιο του προγράμματος στοιχειοθετούν νέες ερμηνείες του πολυσχιδούς έργου του σημαντικού δημιουργού, στο οποίο συχνά η νεωτερικότητα και ο σεβασμός για τη φύση διασταυρώνονται με τη λαϊκή παράδοση και την ιαπωνική αρχιτεκτονική. Καταξιωμένοι εικαστικοί, αρχιτέκτονες, ποιητές, μονωδοί και περφόρμερ συμμετέχουν αφορμώμενοι από την ιστορία του αρχιτεκτονικού μνημείου, τοποσήμου της περιοχής, και το φυσικό τοπίο των Δελφών, με σκοπό την ανάδειξη κρίσιμων περιβαλλοντικών ζητημάτων, θέτοντας φιλοσοφικές και κοινωνικές παραμέτρους γύρω από θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τέχνης και αρχιτεκτονικής.
* Ο τίτλος του προγράμματος αποτελεί αγγλική απόδοση χαϊκού του Ματσούο Μπασό (1689). Μεταφράστηκε από την ακαδημαϊκό και ιαπωνολόγο Helen Craig McCullough (Classical Japanese Prose. An Anthology, 1990, σ. 539).
Η σκηνοθέτρια και χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη στη νέα πρωτότυπη παράσταση Οι χρησμοί του νερού προχωρά στη δημιουργία μιας σπονδυλωτής, διαδραστικής και συμμετοχικής site-specific περφόρμανς που συνδέει την κλιματική αλλαγή και την παγκόσμια κρίση του νερού με το μυθικό υπόβαθρο και τη λατρεία του Απόλλωνα στους Δελφούς. Μέσα από μια νοηματική πορεία, φιλοδοξεί να συνδέσει επιστημονικές ανακαλύψεις και πορίσματα, ιστορικά γεγονότα, μυθικές οντότητες και υψηλά νοήματα, συνδέοντας τις έρευνες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ευρύτερη περιοχή των Δελφών και τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής με την παγκόσμια κρίση του νερού. Η παράσταση ξεπερνά τα παραδοσιακά όρια, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της τέχνης για να προσελκύσει το κοινό πνευματικά και συναισθηματικά. Λειτουργεί ως υπενθύμιση της ευθύνης της ανθρωπότητας να προστατεύσει τον πιο πολύτιμο πόρο του πλανήτη και ενθαρρύνει τη συλλογική δράση για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η μουσική ομάδα In excelsis συνθέτει μια εύρυθμη παράσταση με τίτλο Εις την Πόλιν – Istanbul βασισμένη στις διάφορες και ποικίλες πλευρές του μουσικού, καλλιτεχνικού και πνευματικού τοπίου στην «οθωμανική» Κωνσταντινούπολη. Στόχος είναι αυτό το τοπίο, ζωγραφισμένο με τα χρώματα των ήχων, του λόγου και της κίνησης, να αποδώσει την ατμόσφαιρα και το κλίμα της εποχής, άλλοτε ονειρικό και πνευματικό, άλλοτε συγκρουσιακό ή λατρευτικό, πάντοτε όμως πολύχρωμο και πολυδιάστατο.
Ύμνοι από το ρεπερτόριο της «βυζαντινής μουσικής» συναντούν τη λατρευτική μουσική των Δερβίσηδων (τάγμα των Μεβλεβί) ενώ εμφανίζονται και χαρακτηριστικές ορχηστρικές συνθέσεις που εκφράζουν και το λόγιο κοσμικό πνεύμα που επικρατούσε στο Παλάτι του Σουλτάνου και την Κωνσταντινούπολη για αρκετούς αιώνες μετά την Άλωση. Παράλληλα, «στρατιωτικά εμβατήρια» συνηχούν με αποσπάσματα από λαϊκούς θρήνους για την Άλωση, και έτσι συμπληρώνονται τα σημαντικότερα ακούσματα της «Πόλης» την αναφερόμενη περίοδο.
Η διεθνής ερμηνεύτρια Ερήνη παρουσιάζει τη μουσικοχορευτική παράσταση «Μαλές» στην οποία ο θεματικός άξονας της “σύγκρουσης” αντλείται από την κρητική μαντινάδα. Μαλές στην Κρητική διάλεκτο σημαίνει καυγάς/ φιλονικία και στην προκειμένη παράσταση προκαλεί το κοινό να παρακολουθήσει όχι απλώς τη διαμάχη ως καταστροφική επενέργεια αλλά και ως δημιουργία και έμπνευση που αναπηδά μέσα από την πολιτισμική ώσμωση.
Η Ερήνη συμπράττει με τον Μανόλη Μανουσάκη (μουσική επιμέλεια) και την Αριστούλα Τόλη (επιμέλεια χορού) και ερμηνεύει παραδοσιακά κρητικά τραγούδια σε ενδιαφέρουσες ενορχηστρώσεις μιας παράδοσης που συνεχώς εξελίσσεται. Παράλληλα, η παράσταση αναδεικνύει την αλληλένδετη σχέση μουσικής, τραγουδιού και χορού, του τριφυούς δρωμένου, ενός δυναμικού φαινομένου με επιτελεστική ισχύ που συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της καλλιτεχνικής και πολιτισμικής έκφρασης της τοπικής κουλτούρας των Κρητών, ενώ, έμφαση δίνεται στο περιεχόμενο και τα νοήματα του λόγου. Η σύγκρουση και οι διάφορες εκφάνσεις της, αναπαρίστανται, οπτικοποιούνται και αμφισβητούνται μέσα από τη «γυναικεία ματιά» στην κρητική μουσική.